Fregaty MIECZNIK – podwójna szansa

Budowa okrętów w ramach programu Miecznik jest nie tylko szansą na pozyskanie nowoczesnych okrętów dla MW RP, ale i szansą na budowę nowoczesnego przemysłu stoczniowego w Polsce. O ile potrzeba posiadania fregat została już wielokrotnie omówiona, to niewiele dotychczas poświecono uwagi drugiej z wymienionych szans.

Program MIECZNIK jest realizowany w ramach zadania dla którego występuje Podstawowy Interes Bezpieczeństwa Państwa (PIBP). Oznacza to, że Siły Zbrojne RP wykazały potrzebę posiadania na terenie kraju, w spółce podlegającej nadzorowi Skarbu Państwa, zdolności oraz potencjału do budowy i obsługi w cyklu życia (czyli napraw, modernizacji, remontów) wielozadaniowych okrętów klasy fregata.

W efekcie przeprowadzonej oceny występowania PIBP wskazano, że zamówienie ze strony resortu obrony narodowej powinno zostać skierowane do PGZ Stoczni Wojennej, podmiotu, który wskutek procesu implementacji rozwiązań pozyskanych od partnera zagranicznego zapewni skuteczne wykonanie umowy oraz bezpieczeństwo jej realizacji w całym cyklu życia okrętów. Do niej też w pierwszej kolejności zostało skierowane zapytanie ofertowane dotyczące możliwości realizacji tego ambitnego programu.

Wchodząca w skład Grupy PGZ, Stocznia Wojenna jest podmiotem, w którym takie zamówienie może i powinno być ulokowane, co będzie skutkować wytworzeniem potencjału umożliwiającego realizację projektu oraz właściwą i spolonizowaną, tak dalece jak to tylko możliwe, eksploatację nowych fregat. PGZ SW jest przedsiębiorstwem o wyłącznym udziale Skarbu Państwa, które powstało w celu zabezpieczania procesu modernizacji Marynarki Wojennej RP – jest więc z założenia preferowanym partnerem do ulokowania technologii i wiedzy, koniecznych do utrzymania potencjału obronnego RP, które zostaną pozyskane przy realizacji tego programu.

Jako takie przedsiębiorstwo, będzie też gwarantem ciągłości wsparcia zbudowanych jednostek. Powinno też stać się, tak jak ma to miejsce w świecie, centrum militarnych technologii okrętowych, absorbującym kolejne zamówienia konieczne dla budowy nowoczesnych, kompleksowych sił morskich (np. jednostki wsparcia logistycznego czy okręty pomocnicze). Przejęcie przez PGZ upadającej Stoczni Marynarki Wojennej było związane właśnie m.in. z potrzebą utrzymania ośrodka pozwalającego na realizację projektów morskich z Planu Modernizacji Technicznej Sił Zbrojnych RP, w tym w szczególności programu MIECZNIK.

Istotną zaletą PGZ SW są także odziedziczone kilkudziesięcioletnie doświadczenia przejętej Stoczni Marynarki Wojennej oraz jej kontakty z przedsiębiorstwami z sektora zbrojeniowego oraz stoczniowego. To sprawia, że obecnie PGZ SW jest podmiotem, który posiada kompetencje oraz relacje, kluczowe przy realizacji projektu, w którym współpracować będą dziesiątki firm – zarówno lokalnych poddostawców pojedynczych podzespołów czy wyposażenia okrętowego, krajowych i zagranicznych producentów podsystemów łączności czy uzbrojenia.

Zdolna jest też do „wchłonięcia” wiedzy i technologii („know-how”) partnerów strategicznych – dostawców projektu platformy okrętowej i kluczowych komponentów ZSW. Oczywiście jasne jest, że PGZ SW posiada w chwili obecnej pewne ograniczenia kompetencyjne i infrastrukturalne, jednak uczciwa ocena potencjału firmy sprawiła że od momentu nabycia dawnej Stoczni Marynarki Wojennej, PGZ opracowywał plan inwestycyjny dot. modernizacji przedsiębiorstwa tak, aby zapewnić sprawną realizację programu budowy fregat dla MW RP, ale także ustanowienia potencjału do obsługi, tj. remontów, serwisów, napraw i modernizacji tych jednostek w cyklu życia.

Wspomniana powyżej transformacja będzie realizowana z wykorzystaniem posiadanych zasobów. Część środków na realizacje planu inwestycyjnego pochodzić będzie m.in. ze sprzedaży gruntów należących do Stoczni oraz środków własnych PGZ – jedynie część będzie finansowana ze środków z programu MIECZNIK. Wieloletni plan rozwoju infrastruktury PGZ SW, obejmuje między innymi budowę hali do finalnego montażu okrętów oraz hal przeznaczonych do prac konserwatorskich (trzy komory malarskie oraz jedna komora do śrutowania). Zakłada się także budowę nowej hali wyposażeniowej, a także modernizację hali wstępnej prefabrykacji sekcji płaskich.

Co więcej w stoczni realizowana jest również pełna modernizacja infrastruktury informatycznej, wdrażane są nowoczesne narzędzia do zarządzania projektami w całym cyklu produkcyjnym, obejmujące projektowanie i modelowanie 3D, logistykę zakupową oraz inne procesy i operacje kluczowe w zakresie planowania i realizacji wyznaczonych zadań. Jako że stocznia to przede wszystkim wykwalifikowana kadra produkcyjna i zarządzająca, PGZ SW zintensyfikuje także swoje działania na rzecz rekrutacji w celu zwiększenia potencjału osobowego. Tak przekształcona PGZ SW powinna sprostać zadaniu bycia integratorem technicznym w konsorcjum PGZ-MIECZNIK oraz partnerem dla krajowych podwykonawców (m.in. OBR CTM), a także partnerów zagranicznych.

Mimo tak szeroko zakrojonego planu rozwoju firmy, upływający czas i pilna potrzeba odbudowy sił morskich sprawiają, że równolegle do transformacji stoczni trwają już prace w pierwszych etapach programu. Obecnie konsorcjum PGZ-MIECZNIK, we współpracy z partnerami zagranicznymi, przygotowuje Projekty Koncepcyjne (PW) platform okrętowych oraz Zintegrowanego Systemu Walki. Pod koniec bieżącego roku Konsorcjum przedstawi zamawiającemu przygotowane projekty wraz z Przemysłowym Studium Wykonalności, wykazującym w jaki sposób dany okręt wraz z ZSW zostanie zbudowany oraz jakie będą jego koszty życia. Na podstawie w/w dokumentacji Siły Zbrojne RP oraz Resort Obrony Narodowej dokonają wyboru najkorzystniejszego rozwiązania dostawcy, którego projekt stanie się „bazą” dla przyszłych Mieczników.

Na podstawie tego wyboru zostanie stworzony Projekt Wstępny, będący dokumentem technicznym, wskazującym dokładną konfigurację okrętu. Towarzyszyć mu będzie szczegółowy harmonogram prac oraz ich kosztorys. Po zatwierdzeniu Projektu Wstępnego rozpoczną się prace nad Projektem Technicznym oraz Projektem Roboczym określającymi dokładnie jak i z pomocą jakich narzędzi przebiegnie budowa okrętów.

Równocześnie, wraz z rozpoczęciem fazy Projektu Wstępnego, na terenie przedsiębiorstw-członków Konsorcjum rozpoczną się prace nad przystosowaniem zakładów do budowy wybranej platformy oraz integracji, fizycznej i logicznej ZSW. Wśród takich prac wymienić można m.in. przystosowanie infrastruktury, parku maszynowego i narzędziowego pod daną platformę. W tych procesach wykorzystane będzie wsparcie partnera zagranicznego.

Pracom na terenie stoczni towarzyszyć będzie równoczesne finalizowanie prac nad dokumentacją techniczną oraz roboczą.  Ich zatwierdzenie jest konieczne do doprowadzenia do kolejnego kamienia milowego, jakim jest cięcie blach dla pierwszego z Mieczników. Gotowe sekcje okrętu łączone będą w bloki, które składać się będą na kadłub okrętu. Blokowy system budowy okrętu skróci czas konstruowania jednostki oraz zapewni lepsze wykorzystanie mocy produkcyjnych stoczni zaangażowanych w projekt, gdyż montaż gotowych wyposażanych bloków nie odbywa się na pochylniach czy w doku, ale na zadaszonej płycie montażowej. Inną korzyścią montażu w halach będzie osiągnięcie lepszej jakości i poprawy warunków pracy poprzez ograniczenie wpływu czynników atmosferycznych.

Równolegle do scalania bloków podążać będzie wyposażanie platformy w setki elementów, wyrobów, podsystemów i systemów. Ten etap to fizyczna integracja platformy, polegająca na „złożeniu” elementów jednostki w kompletny okręt wraz z systemami ogólnookrętowymi i systemami walki. Połączenie sygnałowe wszystkich tych elementów pozwoli na osiągniecie integracji logicznej okrętu i będzie faktycznie końcem procesu jego konstruowania.

Dalszym etapem będą próby portowe (Harbour Acceptance Test – HAT) oraz morskie (Sea Acceptance Test – SAT). HAT będą realizowane w porcie i mają na celu wykazanie czy okręt jest gotowy do wyjścia w morze. Mają one sprawdzić poprawność wszystkich newralgicznych podzespołów jednostki, w tym systemów napędowych okrętu. Po przejściu prób i wprowadzeniu wszystkich zmian i uwag, które wyjdą z przeprowadzonych badań, przyjdzie czas na próby SAT.

Będzie to ostatnia seria badań, mających na celu sprawdzenie jak jednostka sprawdza się na morzu, którą wykonuje producent przed oddaniem jednostki do badań państwowych. Tak jak w przypadku prób HAT, po każdym cyklu następuje proces ewaluacji i wprowadzania uwag i modyfikacji, mających na celu doprowadzenie jednostki do stanu, w którym jest ona gotowa na rozpoczęcie badań państwowych, czyli Badań Kwalifikacyjnych.

Etap Badań Kwalifikacyjnych to kolejny cykl prób, którym poddany będzie prototypowy Miecznik. Jednostka przejdzie setki sprawdzeń, które mają na celu potwierdzenie sprawności wszystkich jej elementów, przed przyjęciem jej na wyposażenie Sił Zbrojnych RP, a także weryfikację założeń projektowych przed produkcją seryjną. Etap ten jest kolejnym sprawdzeniem projektu, mającym na celu wyłapanie wszelkich potencjalnych odchyleń od dokumentacji czy też sprawdzenie jak przyjęte założenia wychodzą „w praktyce”.

Przejście prób państwowych otworzy jednostce drogę do podniesienia bandery, będzie też równoznaczne z przyjęciem szeregu dokumentów, na podstawie których realizowane będą pozostałe jednostki z serii.

Efektem opisanego powyżej procesu powinno być zarówno zbudowanie w kraju nowoczesnych i niezwykle potrzebnych Polsce okrętów, jak i powstanie efektywnego ośrodka budowy i wsparcia eksploatacji okrętów. To z kolei skutkować będzie istotnym wzrostem bezpieczeństwa państwa i umożliwi naszej flocie sprawniejszą realizację polityki państwa na morzu.

Autor: TW