Komponenty Sił Morskich RP [część 5]

Nadrzędnym zadaniem sił Marynarki Wojennej RP jest udział w obronie terytorium Polski i obronie kolektywnej państw NATO oraz wzmacnianie sojuszniczego systemu odstraszania. MW RP bierze również udział w operacjach reagowania kryzysowego Sojuszu oraz działaniach na rzecz pogłębiania współpracy międzynarodowej (bezpieczeństwo kooperatywne). Do realizacji powyższych zadań MW RP powinna dysponować nowoczesnymi platformami pływającymi, jak również środkami powietrznymi i lądowymi, których zdolności taktyczno-techniczne będą adekwatne do zwalczania powstających zagrożeń. Zgodnie ze zobowiązaniami międzynarodowymi MW RP utrzymuje i rozwija zdolności do realizacji zadań związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa zarówno w obszarze Morza Bałtyckiego, jak i poza nim.

Morskie jednostki działań specjalnych. Działania morskich pododdziałów Wojsk Specjalnych (WS) na rzecz MW RP lub wojsk współdziałających obejmują: rozpoznanie specjalne, akcje bezpośrednie, pomoc wojskową – wsparcie udzielane siłom sojuszniczym lub innemu państwu w zakresie organizacji i prowadzenia walki zbrojnej oraz kontrolę akwenów morskich, która może obejmować: morską kontrolę żeglugi, ochronę morskich dróg komunikacyjnych, morskie operacje blokadowe i embarga nakładane na statki handlowe – w czasie jej trwania WS stanowią siły szturmowe. W Polsce do morskich pododdziałów WS należy zaliczyć przede wszystkim: JW FORMOZA oraz Zespół Bojowy B w strukturze organizacyjnej JW GROM.

Straż Graniczna, formacja policyjna, której zadania na morskim odcinku granicy państwowej RP realizują odpowiednio: granica morska i porty morskie – Komendant Morskiego Oddziału Straży Granicznej (MOSG), nadzór z powietrza – Dyrektor Zarządu Granicznego Komendy Głównej SG (ZG KGSG) za pośrednictwem I Wydziału Lotniczego ZG KGSG. Morski Oddział Straży Granicznej jest jednym z  ośmiu oddziałów SG przeznaczonym do ochrony morskiej granicy państwa oraz polskich obszarów morskich. Do głównych zadań MOSG należą: współdziałanie międzynarodowe z pokrewnymi służbami – szczególnie z Agencją ds. Europejskiej Straży Granicznej i Przybrzeżnej (FRONTEX), nadzór nad eksploatacją polskich obszarów morskich i przestrzeganiem przez statki obowiązujących przepisów oraz ściganie sprawców je naruszających, przeciwdziałanie zagrożeniom dla statków, obiektów portowych i związanej z nimi infrastruktury, udział w akcjach poszukiwawczo-ratowniczych na morzu, zapobieganie nielegalnemu przewozowi odpadów, materiałów niebezpiecznych, substancji narkotycznych i psychotropowych, broni, amunicji i materiałów wybuchowych przez granicę morską, realizowanie zadań wynikających z Międzynarodowego Kodeksu Ochrony Statku i Obiektu Portowego, ochrona środowiska morskiego, współpraca z innymi służbami i administracją krajową na obszarach morskich.

Terenowe organy administracji morskiej. Funkcje terenowych organów administracji morskiej pełni trzech dyrektorów Urzędów Morskich, którym podporządkowane są Urzędy Morskie: w Gdyni, Słupsku i Szczecinie. Posiadają kompetencje odnoszące się do polskich obszarów morskich, a także do portów i przystani morskich, pasa nadbrzeżnego przebiegającego wzdłuż wybrzeża morskiego, w szczególności jego części zwanej pasem technicznym. Terenowe organy administracji morskiej zostały wyposażone w kompetencje do przeprowadzania kontroli i inspekcji oraz nakładania sankcji w postaci kar pieniężnych, orzekanych w drodze administracyjnej oraz mandatów karnych za naruszanie przepisów prawnych, należących do właściwości tych organów. Dyrektorzy Urzędów Morskich są również uprawnieni do wydawania dokumentów potwierdzających posiadanie kwalifikacji niezbędnych do zajmowania stanowisk na statkach oraz jachtach komercyjnych.

Morska Służba Poszukiwania i Ratownictwa (Search and Rescue, SAR). Służba SAR jest państwową jednostką budżetową podległą ministrowi właściwemu do spraw gospodarki morskiej. Do jej zadań należy poszukiwanie i ratowanie każdej osoby znajdującej się w niebezpieczeństwie na morzu (bez względu na okoliczności, w wyniku których znalazła się w niebezpieczeństwie) oraz zwalczanie zagrożeń i zanieczyszczeń olejowych oraz chemicznych środowiska morskiego. Współdziała z innymi komponentami SM RP – głównie z MW RP (śmigłowce SAR) i MOSG. Swoje zadania SAR wykonuje na podstawie Planu akcji poszukiwawczych i ratowniczych (Plan SAR) oraz Krajowego planu zwalczania zagrożeń i zanieczyszczeń środowiska morskiego. SAR działa na akwenach zwanych rejonem poszukiwania i ratownictwa (polska strefa odpowiedzialności SAR). Organem opiniodawczo-doradczym ministra właściwego do spraw gospodarki morskiej w sprawach związanych z poszukiwaniem i ratowaniem życia ludzkiego na morzu jest Rada SAR, której przewodniczy Dowódca Operacyjny Rodzajów Sił Zbrojnych.

Służba Celna (Krajowa Administracja Skarbowa, jako planowana przyszła forma organizacyjna polskiej administracji podatkowej i celno-skarbowej) jest umundurowaną służbą podległą Ministrowi Finansów. Jest organem ścigania, którego działania ukierunkowane są na wykrywanie przestępstw podatkowo-skarbowych, na akwenach podległych polskiej jurysdykcji i w portach morskich oraz ściganie ich sprawców przez prowadzenie śledztw i dochodzeń.

Policja wodna (wyspecjalizowana komórka służby prewencyjnej Policji) jest umundurowaną i uzbrojoną formacją przeznaczoną do ochrony bezpieczeństwa ludzi i mienia oraz do utrzymywania bezpieczeństwa i porządku publicznego na wodach przeznaczonych do powszechnego korzystania (na morzu terytorialnym i wodach wewnętrznych). Zadania Policji wodnej ukierunkowane są na dbanie o bezpieczeństwo osób przebywających nad wodą, niesienie pomocy tonącym, ochronę środowiska oraz akcje ratownicze podczas katastrof i klęsk żywiołowych.

SM RP uzupełniają inne podmioty funkcjonujące w obszarze bezpieczeństwa morskiego państwa, w tym podmioty wchodzące w skład szkolnictwa wojskowego, organizacje naukowe, centra szkoleniowe i żeglarskie, których zadania koncentrują się na promowaniu, upowszechnianiu i powiększaniu potencjału edukacyjnego i naukowego w obszarze bezpieczeństwa na morzu. SM RP stanowią również, obok innych rodzajów sił zbrojnych, ważny element systemu bezpieczeństwa narodowego i obrony państwa.

Źródło: Strategiczna Koncepcja Bezpieczeństwa Morskiego RP