10-lecie Inspektoratu Uzbrojenia

Przez 10 lat funkcjonowania Inspektorat Uzbrojenia zrealizował wiele zadań, które doprowadziły do wdrożenia do Sił Zbrojnych RP nowych typów nowoczesnego uzbrojenia, co w wymierny sposób przyczyniło się do wzmocnienia potencjału obronnego Wojska Polskiego. Łącznie w ramach realizowanych zadań Inspektorat Uzbrojenia wydatkował w latach 2011-2020 środki o wartości 72,9 mld złotych, z czego 39,3 mld złotych zostało skierowanych do polskiego przemysłu obronnego. Wartym podkreślenia jest, że wiele umów było realizowanych przez wykonawców przy merytorycznym wsparciu kadry i pracowników Inspektoratu. Przekładało się to nie tylko na ich skuteczne wykonanie, ale również na wzrost kompetencji krajowych podmiotów.

Inspektorat Uzbrojenia, jako następca prawny Departamentu Zaopatrywania Sił Zbrojnych, Biura Analiz Rynku Uzbrojenia, Terenowego Oddziału Techniki Morskiej oraz Oddziału Budowy i Modernizacji Okrętów, Departamentu Polityki Zbrojeniowej (w zakresie prac rozwojowych i nadzoru nad dokumentacją techniczną) i Departamentu Budżetowego (w zakresie działalności Oddziału Wydatków Centralnych), przez pierwsze lata działalności uruchomił szereg faz analityczno-koncepcyjnych dotyczących realizacji zadań związanych z pozyskaniem nowego sprzętu wojskowego dla Sił Zbrojnych RP oraz prowadził nadzór nad zawartymi umowami, w tym na dostawy elementów wchodzących w skład pierwszego Nadbrzeżnego Dywizjonu Rakietowego Marynarki Wojennej, modernizacji samolotów M-28 BRYZA i PZL-130 TC II ORLIK, umowy na dostawy kołowych transporterów KTO ROSOMAK, realizacji pracy wdrożeniowej dotyczącej pozyskania 155 mm dywizjonowego modułu ogniowego REGINA, realizacji pracy rozwojowej pn. kompanijny moduł ogniowy 120 mm moździerzy samobieżnych RAK, czy realizacji pracy wdrożeniowej na dostawę dwóch egzemplarzy samobieżnych przeciwlotniczych zestawów rakietowych (SPZR) POPRAD partii próbnej. Kontynuowano również programy modernizacyjne, dotyczące samolotów transportowych, w ramach których Siły Powietrzne RP sukcesywnie otrzymywały samoloty C-130E HERCULES i C-295M CASA.

W ciągu minionych 10 lat zawartych zostało również wiele umów na dostawy nowego sprzętu wojskowego, a do najważniejszych należy zaliczyć zawarte w II połowie dekady umowy na realizację I etapu programu WISŁA, które zostały podpisane zarówno ze stroną amerykańską, jak i z podmiotami krajowymi, czy umowę na dostawy czterech dywizjonowych modułów ogniowych REGINA, która jest nie tylko największym zamówieniem skierowanym do polskiego przemysłu obronnego (o wartości przekraczającej 4,6 mld złotych), ale również skutecznie zarządzanym programem, co pozwoliło w grudniu ubiegłego roku na podpisanie aneksu, w efekcie którego Siły Zbrojne RP otrzymają dodatkowe dwie 155 mm samobieżne haubice (sh) KRAB wraz z wozami dowodzenia i zabezpieczenia, bez zwiększania wartości zamówienia. W styczniu 2020 r. zawarta została również umowa na dostawy samolotów F-35A, w efekcie której polskie lotnictwo otrzyma 32 samoloty V generacji mające zastąpić wysłużone samoloty Mig-29 i Su-22. Bardzo duże znaczenie dla modernizacji Sił Zbrojnych miały też zawarte umowy na dostawy elementów wchodzących w skład kompanijnych modułów ogniowych RAK, spośród których zrealizowana została już pierwsza, zawarta w kwietniu 2016 r., umowa obejmująca dostawę ośmiu modułów ogniowych. W 2019 r. zawarta została ponadto umowa na dostawę pierwszego dywizjonowego modułu ogniowego wieloprowadnicowych wyrzutni rakietowych systemu HIMARS w ramach programu HOMAR.

Trwa także realizacja umów na dostawy nowego sprzętu dla wojsk obrony przeciwlotniczej i przeciwrakietowej w zakresie najniższej warstwy systemu obrony (VSHORAD), w tym umowy na dostawę seryjnych SPZR POPRAD  dostosowanie egzemplarzy z partii próbnej oraz umowy na dostawy rakiet i mechanizmów startowych do przenośnego przeciwlotniczego zestawu rakietowego (ppzr) PIORUN. W ubiegłym roku opracowany został pierwszy z sześciu zestawów PSR-A PILICA w ramach umowy zawartej pod koniec 2016 r. z konsorcjum złożonym z krajowych podmiotów przemysłu obronnego. W sumie na realizację ww. umów przeznaczono kwotę ponad 2,7 mld zł.

Ponadto, w związku z realizacją potrzeb Wojsk Lądowych podpisane zostały m.in. umowy na dostawy czołgów Leopard 2A5 i kolejnych czołgów w wersji 2A4 wraz ze sprzętem wsparcia i zabezpieczenia, a także realizowana obecnie umowa na przeprowadzenie modernizacji czołgów Leopard 2A4 do wersji 2PL, której wartość wynosi ok. 3,3 mld zł. W 2013 r. zakontraktowana została również dostawa ponad 300 kolejnych kołowych transporterów opancerzonych KTO ROSOMAK, a rok później kolejna umowa na realizację pracy rozwojowej oraz dostawę 33 wozów rozpoznania technicznego (WRT) na platformie KTO ROSOMAK. Na przestrzeni ostatnich dziesięciu lat zakontraktowanych zostało 2 600 pojazdów marki JELCZ w różnych wariantach (pojazdy skrzyniowe oraz podwozia pod zabudowę, zarówno w wersjach 4×4 oraz 6×6) z czego ponad 1 800 zostało do chwili obecnej dostarczonych do Sił Zbrojnych RP. Inspektorat Uzbrojenia przeprowadził również negocjacje zakończone pozyskaniem 45 opancerzonych samochodów patrolowych Oshkosh M-ATV (MRAP – All Terrain Vehicle) dla Wojsk Specjalnych w ramach amerykańskiego programu Excess Defense Artilce (EDA). Nadto na szczególną uwagę zasługuje zawarcie w 2020 r. umowy na dostawę samochodów sanitarnych wielonoszowych, która stanowi odpowiedź na potrzebę zwiększenia zdolności wojskowej służby zdrowia w obliczu zagrożeń militarnych, ale również w zakresie wsparcia organów administracji publicznej w sytuacjach kryzysowych.

W zakresie sprzętu dowodzenia i łączności sukcesywnie pozyskiwano nowe radiostacje, wozy kablowe i aparatownie łączności cyfrowej, jak również wdrożono i pozyskano nowoczesne wozy dowodzenia, węzły teleinformatyczne czy też mobilne moduły stanowisk dowodzenia. Wykonano także znaczący krok w modernizacji i unowocześnianiu łączności satelitarnej poprzez wybudowanie i uruchomienie stacji bazowej wojskowego systemu łączności satelitarnej, a w ramach współpracy z włoskim Ministerstwem Obrony pozyskano segment naziemny umożliwiający odbiór zobrazowań z satelitarnych systemów obserwacji Ziemi, co znacznie zwiększyło potencjał Sił Zbrojnych RP w dziedzinie rozpoznania obrazowego. W zakresie radiolokacji prowadzono modernizację znajdujących się na wyposażeniu Sił Zbrojnych RP stacji radiolokacyjnych oraz pozyskiwano nowy sprzęt, w tym podpisano umowy na dostawy trójwspółrzędnych mobilnych radarów średniego zasięgu TRS-15M ODRA oraz zdolnych do przerzutu stacji radiolokacyjnych (ZDPSR) BYSTRA. Pozyskano również radary precyzyjnego lądowania typu GCA-2000 przeznaczone dla baz lotniczych, które zastąpiły poradzieckie radiolokacyjne systemy lądowania RSP-10MN. Ponadto, po zakończeniu z wynikiem pozytywnym pracy wdrożeniowej, pozyskane zostały w polskim przemyśle radiolokacyjne zestawy rozpoznania artyleryjskiego (RZRA) LIWIEC.

Prowadzona była również modernizacja polskiej floty śmigłowców rodziny W-3, gdzie główną rolę odgrywała Wytwórnia Sprzętu Komunikacyjnego PZL-Świdnik S.A. Zawarte zostały umowy na dostawy zmodernizowanych śmigłowców W-3 Sokół oraz śmigłowców AW 101 przeznaczonych do zwalczania okrętów podwodnych (ZOP), wyposażonych dodatkowo w sprzęt medyczny pozwalający na prowadzenie akcji poszukiwawczo-ratowniczych CSAR. Pozyskane zostały także śmigłowce S-70i „Black Hawk” do prowadzenia powietrznych operacji specjalnych. Udzielane były kolejne zamówienia na dostawy Bezzałogowych Statków Powietrznych, w tym klasy mini typu FlyEye, klasy mikro typu MayFly, czy wreszcie klasy taktycznej krótkiego zasięgu typu ORLIK. Na potrzeby systemu szkolenia w Siłach Powietrznych RP zawarte zostały dwie umowy na dostawy samolotów M-346 Master, które zastąpią wprowadzone w latach 60-tych ubiegłego stulecia samoloty PZL TS-11 Iskra.

Z umów zrealizowanych na rzecz Marynarki Wojennej RP wyróżnić należy natomiast kontrakty, w efekcie których morski rodzaj sił zbrojnych pozyskał korwetę patrolową Ślązak, pierwszy niszczyciel min typu Kormoran II oraz elementy wchodzące w skład drugiego Nadbrzeżnego Dywizjonu Rakietowego Marynarki Wojennej. Ponadto trwa realizacja umów na dostawy kolejnych dwóch nowoczesnych niszczycieli min typu KORMORAN II oraz sześciu holowników typu B860, z których cztery zostały już odebrane przez 3 Flotyllę Okrętów oraz 8 Flotyllę Obrony Wybrzeża.

Na bieżąco realizowane są zakupy środków bojowych i amunicji, spośród których wyróżnić należy zawarcie umów z Zakładami Metalowymi Dezamet S.A. na dostawy amunicji 155 mm przeznaczonej do samobieżnych haubic KRAB oraz z zakładami Mesko S.A. na dostawy przeciwpancernych pocisków kierowanych (ppk) SPIKE wraz z zestawami do prowadzenia badań starzeniowych, pozwalających na wydłużenie okresu przydatności oraz na dostawy 120 mm amunicji przeznaczonej do czołgów Leopard 2. Na szczególną uwagę zasługuje również pozyskanie w ramach procedury FMS kierowanych lotniczych pocisków rakietowych dalekiego zasięgu AGM-158 JASSM i JASSM-ER. Do polskiego przemysłu obronnego skierowany został również szereg zamówień obejmujących dostawy uzbrojenia i wyposażenia indywidualnego żołnierza, w tym nowoczesnego sprzętu optoelektronicznego, którego producentem jest PCO S.A.

Przez ostatnie 10 lat instytucją kierowało grono doświadczonych oficerów, a pierwszym Szefem Inspektoratu Uzbrojenia był gen. dyw. Andrzej Duks, który kierował Inspektoratem od 1 stycznia 2011 r. do 30 września 2012 r. Od 1 października 2012 r. do 30 czerwca 2015 r. Szefem IU był gen. bryg. Sławomir Szczepaniak, a od 1 lipca 2015 r. do 15 grudnia 2016 r. gen. bryg. Adam Duda. Następnie, przez ponad 3 lata, od 16 grudnia 2016 r. do 31 lipca 2020 r. Szefem IU był gen. bryg. dr Dariusz Pluta, który następnie został wyznaczony na stanowisko Zastępcy Szefa Sztabu Generalnego Wojska Polskiego. Od 1 grudnia 2020 r. Szefem Inspektoratu Uzbrojenia jest gen. bryg. Bogdan Dziewulski.

Podsumowując dekadę funkcjonowania Inspektoratu Uzbrojenia należy jednocześnie podkreślić, że skuteczna realizacja zadań w skomplikowanym obszarze modernizacji technicznej Sił Zbrojnych RP była możliwa, przede wszystkim, dzięki wysokim kompetencjom, wiedzy, zaangażowaniu oraz stale rosnącemu doświadczeniu kadry i pracowników Inspektoratu Uzbrojenia, przy współpracy z innymi komórkami i jednostkami organizacyjnymi resortu obrony narodowej, pod nadzorem Szefa Pionu Modernizacji Technicznej w Ministerstwie Obrony Narodowej.

Aktualnie, zgodnie ze stanem na koniec 2020 r., Inspektorat Uzbrojenia realizuje ponad 370 umów na dostawy sprzętu wojskowego oraz prowadzi blisko 120 postępowań o udzielenie zamówień, spośród których zawarciem umowy w 2021 r. zakończyć mogą się, m.in.: negocjacje dotyczące dostawy 120 mm naboi moździerzowych RAK-HE-1, dostawy 5 samolotów C-130H HERCULES w ramach amerykańskiego programu Excess Defense Artilce (EDA), BSP klasy mini w ramach programu WIZJER, systemu zarządzania walką szczebla batalionu ROSOMAK BMS, nowych samopowtarzalnych karabinów wyborowych, zdalnie sterowanych systemów wieżowych ZSSW-30 zintegrowanych z KTO ROSOMAK, okrętu ratowniczego RATOWNIK, czy zakupu okrętów podwodnych A17, z zasobów Sił Zbrojnych Królestwa Szwecji. Planowane jest również pozyskanie taktycznych systemów symulacji pola walki na potrzeby ośrodków szkolenia poligonowego, w tym na potrzeby planowanego do uruchomienia Centrum Szkolenia Bojowego w Drawsku Pomorskim.

Inspektorat Uzbrojenia jest jednostką organizacyjną Ministerstwa Obrony Narodowej z siedzibą w Warszawie, realizującą zadania służące zapewnieniu warunków sprzyjających osiągnięciu wymaganych zdolności operacyjnych przez Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej, które w szczególności obejmują realizację faz analityczno-koncepcyjnych i realizacyjnych procesu pozyskiwania sprzętu wojskowego.

Do głównych zadań Inspektoratu Uzbrojenia należy, m.in.:

• realizacja faz analityczno-koncepcyjnych w procesie pozyskiwania sprzętu wojskowego, obejmujących analizę rynku i określanie możliwości wykonania zadań, w tym w szczególności opracowanie: Studiów Wykonalności oraz Wstępnych Założeń Taktyczno-Technicznych;
• realizacja procedur związanych z pozyskiwaniem sprzętu wojskowego;
• inicjowanie prac rozwojowych w obszarze sprzętu wojskowego;
• zawieranie i nadzór nad realizacją oraz rozliczanie zawartych umów związanych z pozyskiwaniem sprzętu wojskowego;
• wykonywanie analiz dotyczących rozwoju techniki i rynku w obszarach tematycznych, które potencjalnie mogą mieć wpływ na główne kierunki modernizacji technicznej Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej;
• współpraca z Narodowym Centrum Badań i Rozwoju, w ramach realizacji procesu pozyskiwania sprzętu wojskowego dla Sił Zbrojnych z wykorzystaniem badań naukowych;
• współpraca z NATO i Unią Europejską w obszarze zadań wynikających z zakresu działania;
• wykonywanie zadań wynikających ze współpracy z Agencją Wsparcia i Zakupów NATO (NATO Support and Procurement Agency – NSPA);
• realizacja zobowiązań wynikających z międzynarodowych umów i porozumień w zakresie pozyskiwania sprzętu wojskowego obejmująca współpracę z Agencją Wsparcia i Zakupów NATO (NATO Support and Procurement Agency – NSPA), Europejską Agencją Obronną (European Defence Agency – EDA) oraz Rządem Stanów Zjednoczonych w ramach programu FMS (Foreign Military Sales);
• pozyskiwanie sprzętu wojskowego w ramach wykorzystywanych funduszy pomocy bezzwrotnej i pożyczek zagranicznych, w tym realizowanych w systemie FMF (Foreign Military Financing).

Źródło: Inspektorat Uzbrojenia/mjr Krzysztof Płatek