W postoczniowym obiekcie w Gdańsku otwarto NOMUS – Nowe Muzeum Sztuki

W dawnym budynku stoczniowym otwarto w piątek Nowe Muzeum Sztuki (NOMUS), będące częścią Oddziału Sztuki Nowoczesnej Muzeum Narodowego w Gdańsku. Placówka będzie prezentować sztukę współczesną, głównie lokalnych artystów.

„NOMUS to nie tylko skrótowiec od Nowego Muzeum Sztuki, ale też aluzja do greckiego słowa nomos, które oznacza prawo lokalne, czyli to do czego nawiązujemy: uwidaczniania gdańskiego środowiska artystycznego w sztuce polskiej i międzynarodowej. Oznacza to również terytorium, więc można powiedzieć, że bardzo mocno w tej nazwie zakodowana jest lokalność” – powiedziała podczas otwarcia nowej instytucji muzealnej, kierownik NOMUSA Aneta Szyłak.

Zaznaczyła jednak, że NOMUS będzie też otwarty na zagraniczną sztukę.

„NOMUS oznacza, że gdańska sztuka potrzebuje widzialności i takie jest właśnie zadanie NOMUSA” – wyjaśniła Szyłak.

Otwarta w NOMUSIE wystawa pt. „Kolekcja w działaniu” opowiada o problemach współczesnego świata przede wszystkim z perspektywy lokalnej: Gdańska oraz gdańskich autorów i autorek. Będzie czynna do 23 października 2022 r.

Na wystawie można zobaczyć dzieła takich artystów jak: Anna Baumgart, Bogna Burska, Elvin Flamingo, Krzysztof Gliszczyński, Hiwa K, Grzegorz Klaman, Paweł „Paulus” Mazur, Dorota Nieznalska, Hanna Nowicka, Anna Orbaczewska, Joanna Rajkowska, Tranzytoryjna Formacja Totart, Teresa Tyszkiewicz, Piotr Wyrzykowski, Marcin Zawicki i Agata Zbylut.

Inauguracji NOMUSA towarzyszy otwarta w Zielonej Bramie wystawa „Niech poprzedza Cię płomień”, prezentująca prace dziewięciorga artystów pochodzenia kurdyjskiego, pokazujące inne oblicze lokalności, naznaczonej reżimem, wojnami i powstaniami oraz ich konsekwencjami.

„Te dwie wystawy przeglądają się w sobie. Bo obie są tak naprawdę o prawach człowieka. Mam nadzieję, że wystawy w NOMUSIE będą pomagały rozumieć świat poprzez sztukę. Bo myślę, że my nie tyle musimmy rozumieć sztukę tylko musimy się nauczyć rozumieć świat, który nas otacza. Sztuka współczesna jest dobrym narzędziem dla rozumienia tego świata” – podkreśliła Szyłak, która jest też kuratorką obu ekspozycji.

Prezydent Gdańska Aleksandra Dulkiewicz powiedziała, że Młode Miasto dzięki NOMUSOWI zyskało nowego gospodarza.

„Bardzo się cieszę, że NOMUS, obok Europejskiego Centrum Solidarności, Mlecznego Piotra, ulicy Elektryków i wielu innych inicjatyw będzie wypełniać tę ważną przestrzeń naszego miasta, dawną stocznię, obszar o wielkim potencjale, nowym życiem” – powiedziała.

List od wicepremiera, ministra kultury, dziedzictwa narodowego i sportu Piotra Glińskiego odczytał dyrektor Muzeum Narodowego w Gdańsku Jacek Friedrich.

„Ta nowa przestrzeń dla sztuki współczesnej otwiera się w miejscu wyjątkowym dla naszego dziedzictwa narodowego, na dawnych terenach stoczniowych. W latach 70. 80. XX wieku Stocznia Gdańska była miejscem robotniczych i społecznych protestów, a także dramatycznych wydarzeń, które doprowadziły do obalenia reżimu komunistycznego w Polsce, a w konsekwencji również w Europie. Mam nadzieję, że społeczna wrażliwość i zaangażowanie w dążeniu do budowania lepszej przyszłości będą przyświecać wielu projektom realizowanym w tych historycznych przestrzeniach” – napisał szef resortu kultury.

Budynek, w którym mieści się NOMUS, powstał w czasie II wojny światowej, jako szkoła zawodowa kształcąca przyszłych stoczniowców. W 1940 r. stocznię przejęły władze III Rzeszy wykorzystując ją dla potrzeb Kriegsmarine – głównie do produkcji okrętów podwodnych. Po wojnie w Stoczni Gdańskiej budynek nadal pełnił funkcję szkoły zawodowej oraz warsztatów szkolnych.

W latach 90. ub. wieku, po prywatyzacji zakładu, budynek stał przez kilka lat pusty, by następnie w latach 2004–2014 stać się siedzibą Instytutu Sztuki Wyspa, któremu szefowała Aneta Szyłak.

W 2015 r., w wyniku wspólnej inicjatywy ówczesnego prezydenta Gdańska Pawła Adamowicza oraz organizatorów muzeum: marszałka województwa pomorskiego oraz ministerstwa kultury i dziedzictwa narodowego, zapadła decyzja o utworzeniu NOMUS jako działu Muzeum Narodowego w Gdańsku.

W zmodernizowanym postindustrialnym budynku oprócz sal ekspozycyjnych i edukacyjnych mieści się także sala kinowo-konferencyjna, czytelnia i kawiarnia.

Większość prezentowanych w NOMUSIE dzieł pochodzi z Gdańskiej Kolekcji Sztuki Współczesnej, którą miasto Gdańsk tworzy od 2017 r. we współpracy z Muzeum Narodowym w Gdańsku i która jest sukcesywnie przekazywana pod opiekę muzeum jako depozyt.

Autor: Robert Pietrzak/PAP