Newsletter Subscribe
Enter your email address below and subscribe to our newsletter
Partnerzy portalu
Partnerzy portalu
Wielka Brytania – europejski lider Morskiej Energetyki Wiatrowej 
Morska energetyka wiatrowa przez wiele lat była domeną, w której Wielka Brytania przewodziła na świecie. Dopiero w ubiegłym roku Chiny zdołały ją wyprzedzić pod względem całkowitej mocy generowanej z morskich farm wiatrowych. Niemniej jednak Wielka Brytania planuje znaczące inwestycje w tej dziedzinie, koncentrując się na rozwijaniu pływających farm wiatrowych na Morzu Celtyckim oraz u wybrzeży Szkocji.
W artykule
W 2021 roku Wielka Brytania dysponowała morskimi farmami wiatrowymi o łącznej czynnej mocy 12 GW, co znacznie przewyższa potencjał innych krajów europejskich takich jak Dania czy Niemcy. Morska energetyka wiatrowa jest jednym z filarów brytyjskiej transformacji energetycznej. Analizując dane z 2021 roku, sektor MFW generował 13 proc. wytwarzanej w Wielkiej Brytanii energii elektrycznej (lądowe farmy wiatrowe generowały 11 proc.). Największy udział w brytyjskim miksie energetycznym mają źródła gazowe (ponad 40 proc.), odnawialne źródła energii (39 proc.) oraz atom (17 proc.).
Pierwsza MFW na dużą skalę w Wielkiej Brytanii, North Hoyle, została uruchomiona w grudniu 2003 roku. Niecałą dekadę później moc na morzu w Wielkiej Brytanii przekroczyła 1,7 GW. Od kilku lat Wielka Brytania prowadzi strategię odchodzenia od węgla przy jednoczesnym zdywersyfikowaniu źródeł energii oraz utrzymaniu niskich cen energii dla klientów indywidualnych. Na przestrzeni ostatnich lat wielu ekspertów pozytywnie oceniało mechanizmy transformacji, zwracając uwagę między innymi na niską cenę energii elektrycznej generowanej z MFW, co w obliczu niezwykłych napięć na globalnych rynkach energetycznych wydaje się być jeszcze bardziej istotne (prognozuje się, że cena energii elektrycznej dla konsumentów w Wielkiej Brytanii osiągnie w najbliższym czasie najwyższy poziom od ponad 40 lat, co związane jest jednak przede wszystkim z obecną sytuacją geopolityczną). W ubiegłym roku premier Wielkiej Brytanii Boris Johnson ogłosił, że do 2035 roku energia elektryczna w tym kraju będzie pochodzić w 100% ze źródeł odnawialnych i atomu.
Transformacja brytyjskiego miksu energetycznego, która dokonała się w ostatnich latach, skutkuje również wyraźnym spadkiem emisji. W ubiegłym roku Wielka Brytania wyemitowała o 48 proc. CO2 mniej w porównaniu z poziomem emisji z 1990 roku. Dalszy rozwój OZE w Wielkiej Brytanii ma być związany przede wszystkim z rozwojem morskiej energetyki wiatrowej, co potwierdzają plany rozbudowy potencjału MFW do 40 GW (do 2030 roku) oraz 100 GW (do 2050 roku).
Dużą zaletą, która pozwala na rozwój morskiej energetyki wiatrowej u wybrzeży Wysp Brytyjskich, jest przede wszystkim bogate, wieloletnie doświadczenie Brytyjczyków w sektorze wydobycia ropy i gazu, a także ugruntowane od lat procedury. Trzeba pamiętać, że rozwijając projekty wiatrowe na morzu, bazuje się tam na regulacjach i praktykach wypracowanych dla branży naftowej, która na Morzu Północnym rozwijana była od dziesięcioleci. Pod tym względem Wielka Brytania może być wzorem dla całego świata.
Rafał Żendarski, kierownik ds. przygotowania zaplecza O&M w PGE Baltica
Z kolei bolączką Brytyjczyków, chcących budować na swoich morzach jeszcze więcej farm wiatrowych, może okazać się „niewydolność” portów, które musza być przystosowywane pod nowe, coraz większe projekty i nowe technologie, w tym pływające farmy wiatrowe. Nadzieją na rozwój portów jest przyznane w tamtym roku finansowanie ze strony rządu brytyjskiego, które pozwoli przyspieszyć morskiej energetyki wiatrowej w Wielkiej Brytanii i tym samym osiągnąć zamierzone cele. Planowane projekty w morską energetykę wiatrową na Wyspach Brytyjskich osiągnęły już poziom 86 GW, to o ponad 10 GW więcej niż planuje to obecny lider światowej morskiej energetyki wiatrowej, czyli Chiny.
Rafał Żendarski, kierownik ds. przygotowania zaplecza O&M w PGE Baltica
Olbrzymie projekty
Wielka Brytania na przełomie ostatnich lat zrealizowała szereg bardzo ambitnych projektów MFW. Wyróżnić tu można między innymi budowę Hornsea One, która jest w stanie wyprodukować około 1,2 GW energii elektrycznej. Rząd Wielkiej Brytanii przeznaczył 730 mln funtów na ten projekt.
Pod koniec 2021 roku zakończono instalację ostatniej turbiny na wcześniej przygotowanych fundamentach farmy wiatrowej Hornsea 2, która generuje ok. 1,32 GW energii. Trwają prace nad budową Hornsea 3 oraz plany Hornsea 4.
Również pod koniec ubiegłego roku, u wybrzeży Szkocji pracę rozpoczęła morska farma wiatrowa, w której turbiny nie są na stałe przymocowane do dna. Jest to największa inwestycja wiatrowa zrealizowana na pływających platformach w dotychczasowej historii rynku offshore. Pływająca farma wiatrowa Kincardine o mocy 50 MW powstała u wybrzeży Szkocji, na wysokości regionu Aberdeenshire, w odległości około 15 km od wybrzeża.
Wielka Brytania planuje w najbliższych latach znacząco rozwinąć potencjał pływających farm wiatrowych na Morzu Celtyckim oraz u wybrzeży Szkocji. W marcu 2021 roku, Brytyjska Crown Estate (instytucja, która zarządza dnem morskim wokół Anglii, Walii i Irlandii Północnej) podała, że rozpocznie prace nad nową rundą leasingu dla komercyjnych pływających projektów wiatrowych na Morzu Celtyckim. Brytyjski rząd zamierza zainstalować 1 GW mocy w pływających elektrowniach wiatrowych do 2030 roku.
Rozwój zaplecza portowego
W związku z tym ambitnymi planami rozwoju na przestrzeni najbliższych lat brytyjski rząd zapowiedział przeznaczenie 160 milionów funtów w rozbudowę portów instalacyjnych przeznaczonych stricte pod pływające farmy wiatrowe. Obiekty te mają pełnić nie tylko funkcję zaplecza transportowo-logistycznego, ale także produkcyjnego. Brytyjski rząd ma nadzieję, że brytyjski przemysł będzie miał jak największy udział przy produkcji komponentów pływających MFW.
W ubiegłym roku wybrano również porty w Humber oraz Teesside jako porty instalacyjne „nowej generacji”, które będą wspierać realizacje nadchodzących projektów MFW na Morzu Północnym oraz u wybrzeży Szkocji. Zapowiedziano przeznaczenie 95 milionów funtów na ten cel, który jednak pozytywnie przełoży się na rozwój region – generując około 6 tysięcy nowych miejsc pracy. Planuje się także inwestycje w Irlandzkie porty w Galway (15 milionów euro) oraz Shannon Foynes (28 milionów euro). Lokalni politycy szacują, że każda z nich wygeneruje około tysiąc nowych miejsc pracy.
Warto jednak wspomnieć, że w Wielkiej Brytanii funkcjonuje już od pewnego czasu kilka portów instalacyjnych i serwisowych – m.in. Green Port Hull, Mostyn, Able Seaton, Cromarthy Firth czy też porty w Grimsby, Barrow oraz Lowestoft. Pełnią one rolę kompleksowych hubów produkcyjno-logistycznych dla projektów realizowanych na Morzu Północnym.
Porty te pełnią funkcję terminali instalacyjnych i serwisowych nie tylko dla sektora morskiej energetyki wiatrowej, ale także dla sektora offshore oil & gas. Do tego w ciągu minionych lat dokonano wielu inwestycji w istniejące porty, modernizując je właśnie na potrzeby dynamicznie rozwijającego się brytyjskiego rynku morskich farm wiatrowych.
Rafał Żendarski, kierownik ds. przygotowania zaplecza O&M w PGE Baltica
Wsparcie lokalnego przemysłu
Obecnie w sektorze morskiej energetyki wiatrowej w Wielkiej Brytanii zatrudnionych jest około 26 tysięcy osób. Według raportu opublikowanego przez Offshore Wind Industry Council (OWIC) do 2026 roku ta liczba zwiększy się do aż 70 tysięcy osób. Rozwój morskiej energetyki wiatrowej, a także powiązany z tym procesem impuls społeczno-gospodarczy stał się jednym z kluczowych elementów narracji partii rządzącej w Wielkiej Brytanii. Politycy naciskają, aby maksymalizować udział brytyjskich firm w realizacji projektów MFW. Przyjmuje się, że wkład local content w bieżących projektach realizowanych w kraju to około 50 proc., co przede wszystkim obejmuje produkcję turbin i większości łopat, instalację i uruchomienie turbin oraz ich konserwację i serwis. Rządowi doradcy mają jednak nadzieję na zwiększenie udziału brytyjskich firm do 60 proc. wydatków związanych z całym cyklem farmy wiatrowej.
Również polskie firmy realizujące projekty związane z energetyką wiatrową na Morzu Bałtyckim chcą stawiać na lokalny wkład. – Każdy port na polskim wybrzeżu może w mniejszym lub większym stopniu przyczynić się do rozwoju morskiej energetyki wiatrowej w naszej Wyłącznej Strefie Ekonomicznej Morza Bałtyckiego. W związku z tym, że działalność serwisowo-operacyjna morskich farm wiatrowych obliczona jest na kilkadziesiąt lat, to właśnie w polskiej logistyce portowo-transportowej upatruje się najwięcej szans do wykorzystania local content.
Rafał Żendarski, kierownik ds. przygotowania zaplecza O&M w PGE Baltica
Łączna zainstalowana moc budowanych przez PGE obecnie morskich farm wiatrowych ma osiągnąć ok. 3,5 GW. Przy czym pierwszy prąd z projektów Morskiej Farmy Wiatrowej Baltica, składającego się z etapów Baltica 2 i Baltica 3, ma popłynąć w roku 2026. Łącznie MFW Baltica osiągnie 2,5 GW mocy. Ponadto po 2030 roku realizowany projekt Baltica 1 przyniesie dodatkowy 1 GW mocy. Do 2040 roku PGE chce posiadać przynajmniej 6,5 GW mocy wytwórczej zainstalowanej w technologii offshore.
Wielka Brytania zapowiedziała realizację wielu bardzo ambitnych projektów w najbliższych latach oraz odważne postawienie na pływające farmy wiatrowe. Eksperci są podzieleni odnośnie przyszłości pływających farm wskazując, że koszt ich instalacji jest większy od tradycyjnych MFW, a także że są one bardziej narażone na korozję i uszkodzenia. Z drugiej jednak strony, koszty związane z ich eksploatacją mogą w przyszłości spadać. Ponadto, większy udział kosztowy w realizacji projektów pływających farm (niż w przypadku tradycyjnych MFW) będą posiadać brytyjskie przedsiębiorstwa. Wielka Brytania niewątpliwie będzie w przyszłości jednym z globalnych liderów w morskiej energetyce wiatrowej, rozwijając swój potencjał również w zakresie produkcyjno-logistycznym.
Autor: Jan Siemiński
Powiązane wpisy
Spotkanie dwóch wycieczkowców polarnych u wybrzeży Antarktydy
W listopadzie na wodach wokół Damoy Point doszło do rzadkiego wydarzenia. Dwa polarne statki wycieczkowe należące do armatora Quark Expeditions – World Explorer i Ultramarine – prowadzące sezonowe wyprawy turystyczne w rejon Antarktydy, przecięły swoje trasy u wybrzeży Półwyspu Antarktycznego.
W artykule
Wycieczkowce polarne Quark Expeditions na trasie z Ushuaia
Obie jednostki prowadzą wyprawy rozpoczynające się i kończące w Ushuaia. World Explorer – który po tym sezonie kończy służbę w barwach Quark Expeditions – realizował program „Antarctic Explorer”. Trasa obejmuje przejście przez Cieśninę Drake’a oraz żeglugę w rejonie Lemaire Channel, wyspy Anvers, Archipelagu Szetlandów Południowych i na wodach wzdłuż Półwyspu Antarktycznego. To jeden z klasycznych kierunków urystyki polarnej, który za każdym razem wymusza dostosowanie rejsu do surowych warunków pogodowych.
Na podobnym kursie operował Ultramarine, który w listopadzie prowadził dłuższą, 18-dniową wyprawę „Snow Hill to the Peninsula”. Jej wyróżnikiem jest wejście na akwen Morza Weddella oraz odwiedzenie Snow Hill Island – miejsca znanego z jednej z największych kolonii pingwinów cesarskich. Dla wielu pasażerów to punkt kulminacyjny całej podróży.
Damoy Point – miejsce, gdzie rzadko przecinają się trasy
Wybrzeża w zachodniej części Półwyspu Antarktycznego należą do najbardziej obleganych przez wycieczkowce polarne, mimo że to jeden z regionów o najbardziej kapryśnych warunkach. Właśnie dlatego spotkanie dwóch statków tej samej linii w jednym punkcie wcale nie jest regułą. Zmienia się wiatr, zmienia się lód, zmienia się plan dnia – i każde takie przecięcie kursów nosi w sobie pewien element przypadkowości, znany dobrze wszystkim, którzy choć raz żeglowali w rejonach polarnych.
Atrakcje Quark Expeditions podczas rejsów
Wpisy Quark Expeditions w mediach społecznościowych, szczególnie na platformie X, dobrze pokazują, czym stała się współczesna turystyka polarna. Nie jest to surowa, pionierska wyprawa badawcza, lecz starannie zaplanowany rejs, w którym każdy dzień ma swój program i zestaw atrakcji. Pasażerowie mogą liczyć na lądowania śmigłowcem startującym z pokładu Ultramarine na lodowcu, spływy kajakowe między drobnymi krami lodowymi, trekkingi po zlodzonych grzbietach oraz możliwość nocowania w śpiworze na śniegu pod gołym niebem. Do tego dochodzą bliskie spotkania z pingwinami i szeroko promowane sesje fotograficzne w miejscach, które jeszcze kilkadziesiąt lat temu oglądali wyłącznie polarnicy, badacze oraz załogi statków rządowych.
Całość jest opakowana w narrację „odkrywania nieznanego”, choć w praktyce mamy do czynienia z komercyjnym doświadczeniem premium, realizowanym pod stałą opieką przewodników i załóg odpowiedzialnych za bezpieczeństwo uczestników. To turystyka ekstremalna, pozbawiona jednak dawnego elementu nieprzewidywalności, który kiedyś stanowił fundament polarnej eksploracji. Współczesny podróżnik dostaje namiastkę wyprawy – spektakularną, emocjonującą, wygodną – a jednocześnie w pełni kontrolowaną, prowadzoną w tempie i zakresie wyznaczanym przez Quark Expeditions.
Zmiany we flocie Quark Expeditions
Quark Expeditions utrzymuje obecność w Antarktyce do połowy marca. W tym sezonie, obok World Explorer i Ultramarine, operuje także polarny statek wycieczkowy Ocean Explorer, mogący zabrać na pokład około 140 pasażerów. Jednostka weszła do floty Quarka w 2024 roku i realizuje swój drugi sezon na południu.
W drugiej połowie 2026 roku do floty Quark Expeditions dołączy World Voyager, który przejmie rolę kończącego pracę World Explorer. Nowy statek, pływający obecnie dla Atlas Ocean Voyages, będzie czarterowany przez Quarka na czas kolejnych sezonów antarktycznych. Sam World Explorer, sprzedany w 2024 roku Windstar Cruises, po przebudowie trafi do segmentu rejsów luksusowych. To kolejny dowód na to, jak szybko zmienia się rynek wycieczkowców polarnych i jak intensywnie armatorzy odświeżają swoje oferty.
Rosnąca popularność wypraw polarnych
Spotkanie dwóch statków Quarka to niewielki epizod, lecz dobrze pokazuje, jak zmienia się turystyka polarna. Armatorzy wprowadzają nowe jednostki nie tylko po to, by bezpiecznie prowadzić rejsy wśród lodu, lecz także po to, by zaoferować pasażerom coraz bardziej zróżnicowane przeżycia – od krótkich wypadów na ląd po aktywności, które jeszcze niedawno pozostawały domeną polarników. Dzisiejszy wycieczkowiec polarny ma zapewnić komfort, kontakt z dziką naturą oraz możliwość zobaczenia Antarktydy z bliska, w sposób możliwie intensywny, a jednocześnie kontrolowany.
