Do Muzeum Marynarki Wojennej trafi historyczna motorówka sanitarna „Samarytanka”

Specjalista ds. edukacji Muzeum Marynarki Wojennej Iwona Krysiewicz poinformowała, że operację transportu motorówki zaplanowano we wtorek w godzinach wieczornych. „Samarytanka” stanie na plenerowej ekspozycji w sąsiedztwie innej historycznej jednostki kutra pościgowego „Batory”.

„W 1930 r. Stocznia Gdynia otrzymała zlecenie od gdyńskiego Urzędu Morskiego na wybudowanie motorówki sanitarnej na potrzeby lekarza portowego, za niebagatelną wówczas kwotę 90 tys. zł. Jej głównym zadaniem miało być przewożenie chorych ze statków do szpitala kwarantannowego na Babich Dołach” – przypomniała historię „Samarytanki” Krysiewicz.

Dla gdyńskiej stoczni było to ważne i prestiżowe zadanie. „Samarytanka” miała być bowiem pierwszą konstrukcją od początku zaprojektowaną i wybudowaną w gdyńskim przedsiębiorstwie. Nadano jej numer B-01.

Uroczystość wodowania odbyła się 17 września 1931 r. Pojawiające się trudności, głównie związane z polskim silnikiem, sprawiły jednak, że „Samarytanka” została przekazana Urzędowi Morskiemu dopiero w 1933 r.

„Konstrukcja jednostki wykazywała wiele wad: +Samarytanka+ była powolna i mało zwrotna. Wadliwe zaprojektowanie pomieszczeń znacznie utrudniało przenoszenie chorych na noszach. Poziom niedogodności, z jakimi wiązało się wykorzystywanie +Samarytanki+ do celów sanitarnych był tak duży, że po czasie lekarz portowy zrezygnował z jej eksploatacji” – podała przedstawiciela MMW.

Nie mogąc spełniać swoich pierwotnych funkcji motorówka trafiła do Kapitanatu Portu w Gdyni. Tam, do września 1939 r. służyła jako jednostka służby pilotowej. Wraz z większością portowego taboru pomocniczego, w sytuacji wojennego zagrożenia, „Samarytanka” została zmobilizowana. Po zakończeniu walk Niemcy przemianowali ją na „Stegen” i używali do prac portowych. Została też zmodernizowana, zamontowano na niej nowy silnik.

W 1945 r. odnaleziono ją na lądzie, przy nabrzeżu Belgijskim portu w Gdyni. Pozbawiona silnika jednostka nie nadawała się do eksploatacji. Liczne koncepcje jej reaktywacji nie doczekały się realizacji.

„Samarytankę” znajdującą się w porcie wojennym po latach postanowiono uratować. W 1971 r. trafiła z powrotem do Stoczni Gdynia, gdzie została odremontowana i postawiona przed gmachem jej zarządu.

Następnie, „Samarytanka” wraz z biurowcem zarządu byłej Stoczni Gdynia przeszła na własność Pomorskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej, która po rozmowach z Muzeum Marynarki Wojennej postanowiła przekazać motorówkę na potrzeby muzealne.

„Samarytanka” w chwili budowy była motorówką stalową, napędzaną dwucylindrowym silnikiem polskiej firmy „Perkun”, o mocy ok. 65 KM. Jej całkowita długość wynosiła 15 m, szerokość 3,8 m, głębokość kadłuba 2,8 m, a zanurzenie ok, 1,5 m.

Muzeum Marynarki Wojennej powstało w czerwcu 1953 r. Jego pierwszą siedzibą była przedwojenna willa znajdująca się przy gdyńskiej plaży. W 1969 r. ze względu na zły stan techniczny obiekt zamknięto. Rok później przygotowano doraźną ekspozycję, w budynku dawnego kina przy Klubie Marynarki Wojennej. W 1975 r. otwarto plenerową Ekspozycję Broni i Uzbrojenia Morskiego na reprezentacyjnym terenie, sąsiadującym z Bulwarem Nadmorskim. 1 maja 1976 r. cumujący na Skwerze Kościuszki ORP „Błyskawica” stał się okrętem–muzeum.

W listopadzie 1998 r. wmurowano akt erekcyjny pod budowę nowego budynku Muzeum Marynarki Wojennej. Otwarcie nowej siedziby MMW obok plaży miejskiej, w którym placówka działa do dziś, nastąpiło w listopadzie 2012 r.

Autor: Robert Pietrzak/PAP