Elektronika Leonardo, czyli Zintegrowany System Walki dla „Miecznika”

Leonardo jako jeden z nielicznych podmiotów ma przekrojowe, wielopłaszczyznowe doświadczenie, aby dostarczyć dla okrętów wielkości fregat MIECZNIK, nie tylko uzbrojenie, systemy zarządzania walką czy śmigłowce pokładowe, ale również kompletny zestaw sensorów, pozwalający na właściwe zasilanie informacją i danymi tych pierwszych.

Oferta Leonardo obejmuje całą rodzinę elektronicznych sensorów, zarówno w dziedzinie radiolokacji jak i w hydrolokacji. Ponadto koncern ma w ofercie systemy walki elektronicznej, wyrzutnie celów pozornych, systemy optoelektroniczne i zakresu podczerwieni. Lista oferowanych przez Leonardo morskich systemów elektronicznych przedstawia się następująco:

1. Kronos^® Dual Band To nowy dwuzakresowy, czteroczęściowy radar AESA przystosowany do instalacji na różnych typach okrętów. Możliwość rekonfiguracji zadań i dynamiczny przydział pozwalają na jednoczesną obserwację, śledzenie, naprowadzanie pocisków, wsparcie ogniowe i atak elektroniczny we wszystkich kierunkach. Jego główne funkcje to:

• obrona strefowa i samoobrona okrętu;
• kontrola ognia i naprowadzanie pocisków;
• walka w akwenach przybrzeżnych;
• atak elektroniczny;
• obrona przed taktycznymi pociskami balistycznymi.

Dwuzakresowe wielofunkcyjne aktywne skanowanie elektroniczne (AESA) jest realizowane przez moduły nadawczo-odbiorcze (TRM) pracujące w pasmach X i C. Wszystkie komponenty radaru są w pełni półprzewodnikowe, co umożliwia wysoką wydajność wykrywania i niezawodność całego systemu z zachowaniem jego modułowości i skalowalności.

Kronos^® Dual Band łączy w sobie dwie architektury radaru AESA:

• Kronos^® Quad z czterema stałymi panelami w paśmie C Band;
• Kronos^® StarFire z czterema stałymi panelami w paśmie X;

Obie stacje AESA są zaprojektowane w skalowalnej architekturze tzn., że liczba TRM jest ustalana w zależności od wymaganej wydajności. Radary te wykorzystują wielofunkcyjną zdolność do jednoczesnego i niezależnego wykonywania swoich zadań poprzez elektroniczne skanowanie wiązek zarówno w azymucie jak i w elewacji.

Kronos® Dual Band dzięki syntezie osiągów systemów Quad i StarFire, zapewnia okrętom nawodnym zdolność obserwacji dookólnej w 360° i 90° w elewacji (półsfera), oraz rozbudowane funkcje ECCM (Electronic counter-countermeasure – odporność na zakłócenia i środki WRE). 

Podsystem Kronos^® Quad, pracujący w paśmie C, może występować w poniższych konfiguracjach:

• Podsystem Kronos® StarFire, pracujący w paśmie X,  jest również skalowalny i może występować w poniższych konfiguracjach:

• 1000;
• Kronos^® StarFire 2000;
• Kronos^® StarFire 3000 z ponad 380 modułami nadawco-odbiorczymi SPKS.

Leonardo opracowało trzy zintegrowane maszty oznaczone jako Unimast 1000, Unimast 2000, Unimast 3000, integrujące powyżej wymienione podsystemy jak równie będące miejscem montażu dodatkowych systemów takich jak: systemy walki elektronicznej klasy R-ESM i C-ESM, radar obserwacji powierzchni morza, system IFF, systemy łączności w tym łączności satelitarnej.

2. Kronos^® Grand Naval – Wielofunkcyjny trójwspółrzędny radar AESA, wykorzystywany jako główny radar okrętowego kompleksu obrony powietrznej PAAMS. Kronos^® Grand Naval wypełnia następujące zadania: 

• obrona strefowa i samoobrona okrętu;
• kontrola ognia i naprowadzanie pocisków;
• prowadzenie obserwacji przestrzeni powietrznej i nawodnej;

to w pełni półprzewodnikowy system z redundancją wszystkich kluczowych wyposażenia co gwarantuje wysoką niezawodność systemu. Zdolność do jednoczesnego i niezależnego nadzoru i śledzenia celów jest uzyskiwana poprzez elektroniczne skanowanie wiązki zarówno w azymucie jak i w elewacji, wsparte rotacją mechaniczną anteny. System oferuje wysokiej zdolność ECCM. System bazuje na doświadczeniach z 20 lat eksploatacji i rozwoju wielofunkcyjnego radaru EMPAR, który został zainstalowany na francusko-włoskich niszczycielach Horizon i włoskim lotniskowcu Cavour. Jest stacją współpracującą z jedynym europejskim morskim systemem obrony strefowej PAAMS wykorzystującym pociski rodziny Aster. Podstawowe cechy Kronos^® Grand Naval to:

• własna technologia AESA Leonardo;
• zdolność do pełnienia roli jedynego radaru na dużych okrętach nawodnych;
• daleki zasięg obserwacji 
• dynamiczne i adaptacyjne formowanie wiązki radiolokacyjnej;
• niezwykle szybki czas reakcji umożliwiający reakcję na szerokie spektrum obecnych i przyszłych zagrożeń;
• możliwość jednoczesnego śledzenia wielu pocisków oraz aktywnego naprowadzania do 16 pocisków ASTER przeciwko zagrożeniom rakietowym w strefie obrony;
• śledzenie małych i słabo widocznych celów, takich jak pociski „sea skimmer”;
• kontrola emisji (EMCON);
• wykrywanie i śledzenie zakłóceń typu Jam Strobe;

W przeciwieństwie do tradycyjnych radarów 3D, Kronos^® Grand Naval może automatycznie zaplanować i wykonać każdą czynność sklasyfikowaną jako priorytetową w ramach bieżącego scenariusza poprzez skanowanie wiązki zarówno w azymucie (±45°), jak i w elewacji (±60°), obracając się przy tym mechanicznie z prędkością 60 obr/min. Radar pracuje w paśmie C, posiada zasięg powyżej 300 km, prędkość obrotu anteny 60 obrotów na minutę, pokrycie elewacji do 85° w trybie śledzenia i do 70° w trybie wykrywania pocisków, 300 kanałów obserwacji, wykorzystuje transmisję Uplink do precyzyjnego aktywnego naprowadzania pocisków.

3. Kronos^® Naval – Wersja opracowana dla okrętów wojennych o wyporności powyżej 400 ton. Zastosowania Kronos^®Naval obejmują:

• obronę punktową i samoobronę okrętu; 

• obserwację przestrzeni powietrznej i powierzchni morza;

• działania w rejonach przybrzeżnych; 

• kierowanie ogniem artyleryjskim i rakietami;

• wsparcie sił lądowych.

System posiada podobne osiągi jak jego większa wersja, różni się od niej mniejszym, 250 kilometrowym zasięgiem maksymalnym oraz mniejszymi gabarytami i zapotrzebowaniem na przestrzeń i energię.

4. Kronos^® Power Shield – Radar AESA dalekiego zasięgu do wczesnego ostrzegania do wykrywania i śledzenia taktycznych pocisków balistycznych jak i celów aerodynamicznych pracujący w pasmie L/D. Kronos^® Power Shield może używać anteny w trybie obrotowym, jak i w trybie sektorowym. Kluczową cechą architektury jest w pełni cyfrowa antena bazująca na technologii sprawdzonej już w eksploatowanych wielofunkcyjnych radarach z aktywną elektronicznie skanowaną anteną (AESA). Podstawowym elementem cyfrowej anteny jest moduł DAT (Digital Active Tile), który generuje pełną wiązkę radiolokacyjna dla każdego pojedynczego elementu promieniującego. Wysoka prędkość przesyła danych i dokładność wykrywania pozwalają w porę wykryć taktyczne pociski balistyczne w fazie opadania. 

Antena radaru obraca się z prędkością 15 obrotów na minutę pokrywając w sektor 90° w azymucie i elewacji (w trybie śledzenia celu). W trybie wykrywania maksymalna elewacja wynosi 70°. Minimalny zasięg systemu wynosi 2 km, maksymalny wynosi 400 km dla celów aerodynamicznych i 1500 km dla rakiet balistycznych.

Stacja tego typu występuje w zestawie z systemami Kronos^® Quad i Kronos^® Grand Naval.

5. ATAS (Active Towed Array Sonar) – Aktywno-pasywny sonar o niskiej i średniej częstotliwości o zmiennej głębokości pracy, zaprojektowany zgodnie z wymaganiami włoskiej marynarki wojennej w zakresie zwalczania okrętów podwodnych. System zapewnia jednocześnie: panoramiczną obserwację w trybie aktywnym i pasywnym, automatyczną klasyfikację zagrożeń oraz wykrywanie wrogich torped. Opracowany do działania w akwenach płytkowodnych oraz pełnomorskich.

System realizuje następujące funkcje:

• aktywne i pasywne wykrywanie i śledzenie;
• klasyfikacja szumów celu;
• przechwytywanie emisji impulsów sonarów aktywnych (w tym impulsy głowicy torpedy);
• alarm torpedowy;
• wybór najlepszego ustawienia dla parametrów pracy sonaru;
• pomiary prędkości dźwięku w wodzie, rewerberacji i szumów własnych;
• szkolenie operatorów.

System automatycznie wyodrębnia cechy akustyczne celów i porównuje je z CDF biblioteką danych celów hydroakustycznych wprowadzonych przez użytkownika. System pozwala również na ręczną klasyfikację w oparciu o wyświetlane, wyodrębnione i odsłuchane kontakty akustyczne. Maksymalna głębokość robocza stacji wynosi 300 m.

6. Medusa Mk4/B – Lekki elektro-optyczny (EO) system kierowania ogniem (FCS). Może być używany jako samodzielny system FCS do zdalnego sterowania działami średniego/małego kalibru, jako pomoc optyczna dla bardziej złożonych systemów kierowania ogniem albo jako pasywny przyrząd do ogólnej obserwacji. Należy do ostatniej generacji systemów nadzoru i kierowania ogniem opracowanych przez Leonardo i jest oparty na najnowocześniejszej jednostce przetwarzania i czujnikach EO ostatniej generacji. Medusa Mk4/B może być wyposażona w maksymalnie cztery czujniki w tym czarno-biały lub kolorowy TV, laserowy, IR. Główne funkcje systemu to:

• obserwacja i poszukiwanie w trybie EO/IR;

• wykrywanie, rozpoznawanie i identyfikacja celów;

• śledzenie celu za pomocą automatycznego systemu Video Tracker;

• sterowanie ogniem broni pokładowej;

• wyszukiwanie panoramiczne

• nagrywanie/odtwarzanie wideo.

7. Janus-N – Wielosensorowa panoramiczna głowica optoelektroniczna, do obserwacji morza w dzień i w nocy, w każdych warunkach pogodowych, w trybie optycznym (kolorowa telewizja wysokiej rozdzielczości) i w noktowizji. Ponadto głowica może być wyposażona w laserowy wskaźnik odległości. System jest przeznaczony do prowadzenia  obserwacji i śledzenia celów w morzu i w porcie.

8. SASS (Silent Acquisition & Surveillance System) – SASS jest nowym systemem IRST (InfraRed Search and Track) opracowanym lotniskowca Cavour. Ponadto został wybrany dla włoskich fregat wielozadaniowych FREMM. SASS jest pasywnym IRST dalekiego zasięgu działającym jednocześnie w zakresie MWIR (3-5μm) i LWIR (8-12μm). Jest w stanie wykrywać i śledzić cele powietrzne i nawodne z pełnym 360° pokryciem poziomym oraz dostarczać obraz w podczerwieni (IR) przestrzeni wokół okrętu. Wspomaga ocenę zagrożenia, zapewniając statystyczną klasyfikację kontaktów. SASS posiada modułową architekturę opartą na stabilizowanej głowicy panoramicznej wyposażonej w czujniki podczerwieni oraz szafie elektronicznej zawierającej jednostki przetwarzające i sterujące.

9. Black Snake – Małogabarytowy, pasywny, sonar holowany do wykrywania, szybkiej klasyfikacji i lokalizacji zbliżających się torped. Zaprojektowany z jako element kompleksu przeciwtorpedowego Survival współpracujący z wyrzutniami typu C310. System realizuje następujące główne funkcje:

• wykrywanie źródła/źródeł dźwięku w wodzie w tym ewentualnych torped;

• wykrywanie aktywnej transmisji;

• szybka klasyfikacja źródła dźwięku;

• lokalizowanie namiaru źródła dźwięku.

10. C310 – System przeciwtorpedowy przeciwdziałania przeznaczonym do zmylania i unikania torped. Wykorzystuje cele pozorne, pociski zakłócające układ samonaprowadzania torpedy oraz 8-mio lub 12-sto lufowe wyrzutnie. Określenie optymalnej reakcji odbywa się za pomocą oprogramowania, które na podstawie wielu parametrów opracowuje najbardziej odpowiednie operacje w celu zmaksymalizowania prawdopodobieństwa przeżycia. Trwają prace nad dopracowaniem możliwości aktywnego niszczenia torped wykorzystaniem małogabarytowych  torped typu Black Scorpion.

11. ODLS – System wystrzeliwania celów pozornych – OTO Decoy Launching System (ODLS) jest zdalnie sterowanym systemem przystosowanym do wystrzeliwania różnych rodzajów amunicji wielozadaniowej (flary, dipole, termiczne cele pozorne, amunicja oświetlająca). ODLS jest przeznaczony do precyzyjnego wystrzeliwania wabików, zapewniając w ten sposób pasywną obronę okrętu przed pociskami naprowadzanymi radiolokacyjnie i w podczerwieni. Dodatkową funkcją jest możliwość użycia jako lekkiego moździerza do bombardowania brzegu. Główne cechy ODLS to możliwość jednoczesnego załadowania różnych typów rakiet, automatyczny wybór typu rakiety do odpalenia, ciągłość działania dzięki szybkiemu przeładowywaniu jednostek startowych, automatyczna kontrola przez okrętowy system walki elektronicznej, brak konieczności penetracji pokładu.

12. NA-25X – System kierowania ogniem (FCS) do kierowania artylerią średniego kalibru używany w walce przeciwlotniczej i zwalczaniu celów powierzchniowych, a także do kierowania działami małego kalibru w roli broni bliskiego zasięgu, gdzie może kontrolować do trzech dział różnych kalibrów. NA-25X jest nowoczesnym systemem FCS wykorzystującym radar ORION RTN-25X pracujący w paśmie J.  Jest to w pełni koherentny sprzęt, charakteryzujący się antynoddingiem, rozbudowanymi funkcjami ECCM i anti-clutter, oraz wysoką dokładnością śledzenia. Zestaw dwóch czujników elektrooptycznych (kamera TV i kamera IR) może być zainstalowany na głowicy radaru, aby dostarczyć pasywne dane o tym samym celu i umożliwiać ocenę ostrzału. Trzeci czujnik (laserowy dalmierz) może zostać zainstalowany, aby zapewnić kompletny system śledzenia EOIR.  

NA-25X wykonuje następujące m.in. zadania:

• radarowe i optroniczne autonomiczne przeszukiwanie sektorów;

• pomiar wysokości celu;

• automatyczne namierzanie celów powietrznych i nawodnych;

• automatyczne wykrywanie wystrzelonych pocisków;

• sterowanie maksymalnie trzema działami o różnych kalibrach;

• stabilizacja linii celowania i ognia;

• strzelanie ogniem bezpośrednim i pośrednim przeciwko celom na lądzie, normalne lub zaporowe przeciwko celom powietrznym, ostrzał powierzchniowy w każdych warunkach morskich.

13. NA-30S – Zaawansowany modułowy system sterowania uzbrojeniem przeznaczony do obsługi półaktywnych pocisków ziemia-powietrze i sterowania działami (do trzech różnych armat) w złożonym środowisku zagrożenia i w trybie skoordynowanej reakcji ogniowej. System oparty jest na morskim radarze śledzącym ORION RTN-30X, pracującym w paśmie I, charakteryzuje się doskonałym anti-noddingiem, rozbudowanymi funkcjami ECCM i anti-clutter oraz wysoką dokładnością śledzenia. Zestaw dwóch czujników elektrooptycznych (kamera TV i kamera IR) może być zainstalowany na głowicy radaru, aby dostarczyć pasywne dane o tym samym celu i umożliwiać ocenę ostrzału. Trzeci czujnik (laserowy dalmierz) może zostać zainstalowany, aby zapewnić kompletny system śledzenia EOIR. NA-30S może być wyposażony w dedykowaną wielofunkcyjną konsolę lub jego interfejs (HCI) może być zintegrowany w ramach dowolnego systemu zarządzania walką (CMS). NA-30S wspomaga walkę z celami powietrznymi i nawodnymi. W trakcie strzelania do celów powietrznych i nawodnych, prowadzonych przez ESSM (Evolved Sea Sparrow Missile) podświetla cel. NA-30S może być łatwo zintegrowany z wewnętrznym systemem obrony optymalizując wykorzystanie wszystkich dział pokładowych przeciw wielu celom (takim jak pociski rakietowe, cele powietrzne i nawodne). NA-30S wykonuje następujące główne zadania:

• radiolokacyjne i optroniczne autonomiczne wyszukiwanie celów;
• podświetlanie celów dla artylerii i sterowanie wieloma armatami;
• automatyczne namierzanie celów powietrznych/rakietowych/lądowych i nawodnych
• automatyczne kierowanie uzbrojeniem (pociski przeciwlotnicze i działa)
• automatyczne wykrywanie wystrzelonych pocisków;
• jednoczesna kierowanie trzema działami różnego kalibru i rakietą ziemia-powietrze;
• stabilizacja na linii celowania i ognia.

14. NA-30S Mk2 – System sterowania bronią nowej generacji, unowocześniona wersja NA-30S wykorzystująca stacje radiolokacyjną pasma X i Ka, zaprojektowany do sterowania nowoczesnymi armatami (do trzech), przeciwko konwencjonalnym i asymetrycznym zagrożeniom powietrznym i powierzchniowym przy skróconym czasie reakcji. Oba pasma X i Ka są przetwarzane w celu optymalizacji wydajności śledzenia w zależności od celów. Pasmo X jest wykorzystywane do wyszukiwania, wykrywania i śledzenia na średnim i dużym zasięgu, oraz pracę w trudnych warunkach pogodowych. Pasmo Ka służy do wykrywania i śledzenia bliskich i nisko lecących celów. Używane do naprowadzania amunicji DART. System kierowania ogniem automatycznie dobiera optymalną amunicję i sposób prowadzenia ognia w zależności od śledzonych zagrożeń. Zestaw połączonych czujników (kamera TV, kamery IR i laser) może być zamontowany na antenie radaru, aby umożliwić ocenę ostrzału i zapewnić alternatywną lub dodatkową linię widzenia.

15. RAN-21S – Radar obserwacyjny krótkiego i średniego zasięgu, przeznaczony do wykrywania i śledzenia małych celów powietrznych i nawodnych (w tym pocisków rakietowych), pracujący w pasmie L. Radar RAN 21S zapewnia automatyczne wykrywanie i śledzenie celów powierzchniowych, automatyczne wykrywanie i śledzenie celów powietrznych oraz wskazywanie celów powietrznych dla systemów uzbrojenia. Zasięg pomiarowy wynosi 60/120 km, minimalny zasięg 120 m, sektor pracy w elewacji 65°.

16. RAN-30X – Radar obserwacyjny 2D pasma X. Może działać jako główna stacja radiolokacyjna do jednoczesnej obserwacji powierzchni morza i przestrzeni powietrznej na pokładach mniejszych jednostek, lub jako wyspecjalizowany sensor do wykrywania niskolecących pocisków przeciwokrętowych (sea-skimmer) na pokładach dużych okrętów nawodnych. RAN-30X może działać w 4 trybach operacyjnych:

• obserwacji powierzchniowej i powietrznej (wykrywanie i śledzenie małych celów powietrznych/powierzchniowych), zasięg 100 km;

• nawigacji i naprowadzania śmigłowca, zasięg 40 km;

• obserwacji pozahoryzontalnej (OTH), zasięg 200 km;

• wykrywanie pocisków klasy sea-skimmer, zasięg 25 km.

17. SPN-720 – Okrętowy, półprzewodnikowy, morski radar precyzyjnego podejścia śmigłowca, o niskim prawdopodobieństwie przechwycenia sygnału (LPI), uznawany za najmniejszy radar tego typu dostępny na rynku.Zakres działania od 60 m do 12 mil morskich. SPN-720 automatycznie koryguje błąd paralaksy pomiędzy lokalizacją radaru a ścieżką lądowania i może być używany jako system samodzielny lub zintegrowany z okrętowym systemem zarządzania walką. Zapewnia jednoczesną kontrolę dwóch śmigłowców. 

18. SPS-732 V5 – Morski radar dozorowy z w pełni koherentną technologią półprzewodnikową o niskim prawdopodobieństwie przechwycenia sygnału (LPI). Realizuje dwuwspółrzędne wykrywanie celów naziemnych i powietrznych w każdych warunkach pogodowych i posiada funkcję śledzenia podczas przeszukiwania przestrzeni (track-while-scan) z automatyczną inicjalizacją ścieżki. Krótki czas reakcji w połączeniu z wykrywaniem małych celów pozwala na wykrywanie i oznaczanie zagrożeń typu sea-skimmer. Charakterystyki radaru są optymalizowane do użycia w rejonach przybrzeżnych i ścieśnionych. TPS-732 V5 bazuje na nowoczesnej, w pełni koherentnej architekturze półprzewodnikowej, zapewniającej wysoką jakość działania w paśmie X. 

19. Thesan – Małogabarytowy aktywny sonar dziobowy, przeznaczony dla jednostek nawodnych, optymalizowany do: wykrywania min, małogabarytowych obiektów podwodnych, podwodnych przeszkód nawigacyjnych, płetwonurków i środków dywersji podwodnej, wykrywania torped w sektorach dziobowych (nie pokrytych strefą wykrywania sonaru holowanego), wykrywania aktywnych transmisji podwodnych. Urządzenie jest wykonywane w aplikacji dla dużych okrętów nawodnych (montaż w gruszce dziobowej) i dla mniejszych jednostek (wariant podkilowy).

20. IFF SIR-M5-C EVO – System „swój-obcy” (interrogator) z matrycą kołową, w pełni obsługujący tryb 5 poziomu 2. Stacja ma zasięg do 256 mil morskich i może obsługiwać do 250 celów na sekundę.

Jak widać z powyższego wyliczenia, Leonardo jest w stanie dostarczyć wszystkie potrzebne elementy wyposażenia elektronicznego, nowoczesnego okrętu bojowego, niezależnie od jego wielkości i przeznaczenia. Istotna zaletą oferowanych systemów jest brak jakichkolwiek ograniczeń w eksporcie technologii, związany z faktem posiadania przez firmę własnych kluczowych technologii. Jeśli dodamy do tego doświadczenie koncernu pozyskane w ramach realizacji tego typu projektów dla najnowocześniejszych okrętów, w tym okrętów obrony powietrznej, charakteryzujących się szczytowym poziomem trudności w integracji systemów bojowych, to wnioskiem może być tylko stwierdzenie, że Leonardo jest w stanie, bezproblemowo, wykonać zintegrowany system walki polskich Mieczników.

Autor: TW