Potencjał bojowy okrętów typu S-80 w programie Orka [WYWIAD]

O strategicznej ofercie hiszpańskiej grupy stoczniowej Navantia w ramach programu Orka, oraz o możliwościach, jakie niesie współpraca przemysłowa, z Alfonso Valeą, dyrektorem ds. handlowych Navantii na Europę, rozmawia Mariusz Dasiewicz. Podczas rozmowy omówiono potencjał bojowy okrętów typu S-80 oraz korzyści płynące z integracji polskiego przemysłu w globalnym łańcuchu dostaw.

• Jakie są najnowsze innowacje technologiczne wdrożone na okręcie podwodnym S-80, które odróżniają go od innych okrętów podwodnych?

Oprócz systemu AIP nowej generacji, najnowsze innowacje technologiczne wdrożone w okrętach podwodnych typu S-80 obejmują zaawansowane systemy zarządzania okrętem oraz zintegrowane systemy walki. Te systemy sprawiają, że okręt podwodny S-80 może operować z załogą liczącą zaledwie 32 marynarzy, co stanowi znaczącą przewagę w porównaniu do innych istniejących na rynku jednostek, gdzie liczba załogi wynosi około 40, a nawet 50 osób. Mniejsza załoga nie tylko skraca czas przebywania okrętu pod wodą z powodu zmniejszonych potrzeb w zakresie zakwaterowania, wyżywienia i tlenu, ale także umożliwia bezpieczne i skuteczne wyprowadzenie okrętu z zagrożenia przy minimalnej liczbie osób na pokładzie, co jest szczególnie istotne w obliczu obecnych wyzwań kadrowych w MW RP.

• Czy może Pan omówić system AIP (Air Independent Propulsion) i jego zalety w porównaniu z innymi systemami napędowymi?

Ambicje związane z budową nowoczesnych, oceanicznych okrętów podwodnych wymagają wdrożenia technologii, które pozwolą na znaczące zwiększenie zasięgu operacyjnego okrętów w zanurzeniu, co znacząco zmniejsza ryzyko ich wykrycia. W praktyce oznacza to, że zdolność do prowadzenia działań pod wodą będzie mierzona w tygodniach, a nie dniach, co stawia wyzwanie przed projektantami w zakresie zwiększenia gęstości mocy przy jednoczesnym zachowaniu kompaktowości i pełnych możliwości operacyjnych jednostki. Rozwiązaniem tego wyzwania jest system AIP trzeciej generacji, BEST (Bio-Ethanol Stealth Technology) opracowany przez koncern Navantia we współpracy z Collins Aerospace dla okrętów podwodnych typu S-80. BEST AIP to najbardziej zaawansowane rozwiązanie dla operacji oceanicznych.

System BEST AIP wytwarza energię potrzebną do ładowania akumulatorów, umożliwiając okrętowi podwodnemu prowadzenie długotrwałych patroli w zanurzeniu przy maksymalnej dyskrecji. Jest to system AIP trzeciej generacji, który zamiast magazynować wodór, produkuje go na pokładzie poprzez reforming bioetanolu, co pozwala na znaczne wydłużenie autonomii jednostki pod wodą.

Dzięki systemowi BEST, okręty podwodne typu S-80 mogą działać przez wiele tygodni w zanurzeniu, bez ograniczeń głębokości operacyjnej, w różnych warunkach środowiskowych, od tropikalnych po subarktyczne, a także z minimalnym wkładem w sygnaturę akustyczną okrętu. System ten jest wysoce dostępny globalnie, a zastosowanie bioetanolu, zamiast paliw kopalnych, eliminuje ryzyko wykrycia przez czujniki chemiczne, co znacząco podnosi poziom skrytości jednostki.

• Jakie rodzaje misji może wykonywać S-80 i jakie są jego główne zdolności bojowe?

Okręt podwodny typu S-80 to oceaniczna jednostka konwencjonalna o dalekim zasięgu (SSK), stworzona z myślą o zapewnieniu trwałego odstraszania w rejonach operacyjnych, gdzie zostanie rozmieszczona. S-80 stanowi swoisty „system systemów”, wyposażony w najnowsze technologie, które umożliwiają realizację szerokiego wachlarza misji bojowych.

Do najważniejszych zdolności bojowych S-80 należą:

• Zwalczanie okrętów podwodnych (ASW): S-80 jest przystosowany do wykrywania, śledzenia i niszczenia jednostek podwodnych przeciwnika, wykorzystując zaawansowane systemy sonarowe oraz torpedy ciężkie.
• Działania przeciw okrętom nawodnym (ASuW): Dzięki precyzyjnym systemom uzbrojenia, takim jak kierowane pociski rakietowe, okręt skutecznie eliminuje zagrożenia ze strony jednostek nawodnych.
• Zdolność do ataku lądowego: Okręt może niszczyć cele lądowe za pomocą pocisków manewrujących dalekiego zasięgu UGM-109-E Tomahawk, zapewniając wsparcie siłom zbrojnym w operacjach lądowych.
• Zdolność do stawiania min: S-80 jest zdolny do stawiania zagród minowych, co umożliwia blokowanie strategicznych akwenów i szlaków morskich.
• Integracja z siłami zadaniowymi: Okręt jest w pełni zintegrowany z jednostkami sojuszniczymi, co pozwala na koordynację działań w ramach szeroko zakrojonych operacji morskich.
• Działania w zakresie danych wywiadowczych, obserwacji i rozpoznania (ISR): S-80 zbiera i analizuje dane wywiadowcze, w tym akustyczne, radiowe i termiczne, dostarczając kluczowych informacji operacyjnych.

Sercem zdolności bojowych okrętu jest Zintegrowany System Walki (ICSC), optymalizowany pod kątem minimalnej załogi. System ten składa się z siedmiu identycznych, wielofunkcyjnych konsol (MFCC) oraz dużego wyświetlacza taktycznego (LTD), co zapewnia elastyczność operacyjną. Kluczowe dla operacji sonarowych jest zestaw sonarowy ICSC SAS dostarczony przez Lockheed Martin, który umożliwia wykrywanie, śledzenie i klasyfikację celów w różnych pasmach częstotliwości, w tym analizę sygnałów akustycznych w szerokim i wąskim paśmie oraz adaptacyjne usuwanie zakłóceń.

Okręt wyposażono także w zaawansowane czujniki, takie jak dziobowy sonar cylindryczny (CAS) oraz sonar flankowy (FAS/PRS), które zapewniają wykrywanie celów w różnych warunkach operacyjnych. Ponadto, S-80 posiada sonar holowany (TAS) od hiszpańskiej firmy SAES, a także system przeciwdziałania akustycznego (ACM) do rozmieszczania środków przeciwdziałania torpedom i sonarom wrogim.

Zdolność bojowa okrętu jest wspierana przez System WHDS firmy Babcock, który służy do obsługi i wystrzeliwania różnych typów uzbrojenia, w tym torped, pocisków Harpoon oraz min ogólnego przeznaczenia. Jednostka typu S-80 może również operować na pełnej głębokości zanurzenia (DDD), wystrzeliwując broń z peryskopowej aż po maksymalną głębokość operacyjną, co czyni go wszechstronnym i groźnym narzędziem w rękach każdej Marynarki Wojennej.

• W jaki sposób okręt podwodny S-80 jest przystosowany do działań na Morzu Bałtyckim i w regionach o trudnych warunkach hydrologicznych?

Okręt podwodny typu S-80 został zaprojektowany z myślą o operacjach w zróżnicowanych warunkach hydrologicznych, takich jak te panujące na Morzu Bałtyckim, gdzie gęstość wody, zasolenie oraz zmienność głębokości stanowią wyzwanie dla jednostek podwodnych. Navantia przeprowadziła szczegółowe analizy, aby upewnić się, że S-80 jest zdolny do bezpiecznego i efektywnego operowania w tych wymagających warunkach. Obejmuje to m.in. dostosowanie zmiennej pojemności balastowej, co pozwala na optymalne operowanie okrętem przy zmieniających się parametrach gęstości wody, kluczowych dla płytszych akwenów takich jak Bałtyk.

S-80 cechuje się również wyjątkową kontrolą głębokości, która pozwala na precyzyjne manewrowanie zarówno przy bardzo niskich prędkościach (poniżej 2 węzłów), jak i przy maksymalnych prędkościach. Dzięki wysokiemu wskaźnikowi stateczności pionowej, okręt może sprawnie nawigować w płytkich wodach oraz na obszarach o skomplikowanym ukształtowaniu dna. Ponadto, zdolność do utrzymania stabilności i manewrowości w tych warunkach sprawia, że S-80 jest idealnie przystosowany do działań na Bałtyku, gdzie zmienne warunki hydrologiczne oraz ograniczona głębokość wymagają od okrętu wysokiej precyzji i elastyczności.

• Jak wygląda proces szkolenia załóg okrętów podwodnych S-80? Jakie symulatory i metody szkoleniowe są wykorzystywane?

Proces szkolenia załóg okrętów podwodnych typu S-80 został zaprojektowany tak, aby zapewnić maksymalną efektywność i bezpieczeństwo operacyjne, umożliwiając załogom płynne przejście ze starszych jednostek na nowoczesne okręty tego typu. Kluczowymi elementami tego programu są trzy zaawansowane narzędzia symulacyjne:

1. Symulator Platformy (SIMPLA): Ten symulator umożliwia szkolenie załogi w zakresie standardowych operacji oraz procedur awaryjnych. Jest to kabina symulacyjna odwzorowująca w skali 1:1 sprzęt znajdujący się w pomieszczeniu dowodzenia i kontroli okrętu podwodnego, umożliwiająca realistyczne ćwiczenia operacyjne.
2. Symulator Taktyczny (SIMTAC): Zaprojektowany do szkolenia załogi w sytuacjach taktycznych o wysokiej intensywności, które mogą prowadzić do przeciążenia informacyjnego. Symulator ten pozwala załodze rozwijać umiejętności rozróżniania i klasyfikowania zagrożeń w środowisku symulowanego pola walki, co jest kluczowe w realnych sytuacjach bojowych.
3. Symulator Konserwacji (NAVANTIS): Ten symulator oferuje pełne szkolenie w zakresie obsługi i konserwacji systemów okrętu podwodnego, wykorzystując wirtualną rzeczywistość oraz e-learning. NAVANTIS umożliwia załodze i technikom nabywanie praktycznych umiejętności poprzez interaktywne ćwiczenia, które odzwierciedlają rzeczywiste warunki eksploatacyjne.

Navantia, w ramach swojego programu szkoleniowego, oferuje także rozwiązania, które mogą zostać zaadaptowane do potrzeb polskiej Marynarki Wojennej. Wykorzystanie sprawdzonych symulatorów S-80 mogłoby znacząco przyspieszyć proces szkolenia polskich załóg, minimalizując lukę w gotowości operacyjnej i obniżając koszty wdrożenia nowych okrętów do służby.

• Jakie wsparcie oferuje Navantia w zakresie konserwacji i serwisowania okrętów podwodnych po ich dostarczeniu?

Navantia, we współpracy z hiszpańską marynarką wojenną, opracowała nowoczesny model wsparcia serwisowego ISS (In-Service Support). Głównym celem tego modelu jest zapewnienie maksymalnej dostępności operacyjnej okrętów przy jednoczesnej optymalizacji kosztów eksploatacyjnych oraz utrzymaniu najwyższego poziomu bezpieczeństwa. Model ten zakłada integrację zespołów technicznych, składających się z personelu hiszpańskiej marynarki wojennej, ekspertów Navantii oraz producentów OEM, pracujących razem nad bieżącym utrzymaniem i modernizacją jednostek.

Ten sprawdzony model wsparcia może zostać z powodzeniem przeniesiony do Polski w ramach współpracy przemysłowej na wysokim szczeblu. Dzięki temu, polska Marynarka Wojenna mogłaby skorzystać z doświadczeń hiszpańskich, a Navantia pełniłaby rolę głównego partnera technicznego, wspierając polski przemysł obronny w procesie serwisowania okrętów typu S-80.

• Jakie doświadczenia Navantia zdobyła podczas współpracy z innymi krajami, które mogłyby być cenne w kontekście współpracy z Polską?

Navantia posiada bogate doświadczenie w realizacji programów transferu technologii (ToT) oraz współpracy międzynarodowej z krajami takimi jak Australia, Norwegia, Turcja czy Arabia Saudyjska. Dzięki tym doświadczeniom, Navantia jest gotowa do pełnego wsparcia dla polskiego przemysłu obronnego w celu osiągnięcia suwerenności w zakresie utrzymania i serwisowania floty okrętów podwodnych.

Jednym z kluczowych atutów współpracy z Navantią jest pełna zgodność okrętów typu S-80 z łańcuchem dostaw NATO, co nie tylko ułatwia ich budowę, ale również zapewnia łatwość w utrzymaniu i serwisowaniu jednostek. Dzięki temu, polska Marynarka Wojenna mogłaby czerpać korzyści z już istniejącego, sprawdzonego systemu wsparcia logistycznego.

• Jakie są korzyści z partnerstwa z firmami takimi jak Lockheed Martin i Babcock International w zakresie produkcji i serwisowania S-80?

Navantia z dumą integruje najlepsze w swojej klasie uzbrojenie i czujniki od czołowych dostawców europejskich i amerykańskich, takich jak Lockheed Martin i Babcock International. Współpraca ta pozwala na dostarczenie kompleksowego programu wsparcia cyklu życia okrętów, obejmującego naprawy, modernizacje oraz transfer technologii do ponad 20 krajów na całym świecie.

Długotrwała współpraca z Lockheed Martin, trwająca już 25 lat, oraz z Babcock International, pozwala Navantii na czerpanie z doświadczeń w realizacji zaawansowanych programów okrętowych. Ta synergia przynosi korzyści zarówno obecnym, jak i przyszłym projektom, zapewniając najwyższy poziom technologiczny oraz niezawodność operacyjną okrętów podwodnych typu S-80.

• W jaki sposób okręt podwodny S-80 przyczynia się do bezpieczeństwa narodowego i jaką rolę może odegrać w obronie terytorialnej Polski?

Okręty podwodne typu S-80 odgrywają kluczową rolę w zapewnianiu bezpieczeństwa narodowego dzięki swoim zaawansowanym zdolnościom operacyjnym, które znacząco zwiększają zdolności obronne kraju. Dla Hiszpanii, S-80 jest nieocenionym narzędziem odstraszania, zdolnym do realizacji szerokiego spektrum misji – od operacji wywiadowczych po skryte manewry na głębokości peryskopowej. Okręt ten, zdolny do prowadzenia działań przez wiele tygodni, jest wyposażony w ciężkie torpedy oraz pociski manewrujące, co czyni go istotnym elementem strategicznego odstraszania.

W kontekście polskiej obrony terytorialnej, dostarczenie okrętów typu S-80 Marynarce Wojennej RP wzmocni zdolności obronne kraju na Bałtyku, zapewniając jednocześnie wsparcie dla sojuszników NATO w ramach wspólnej obrony przed zagrożeniami na tym kluczowym akwenie.

• Jakie są przyszłe plany Navantii dotyczące rozwoju i modernizacji okrętów podwodnych?

Navantia, z ponad 300-letnią tradycją w projektowaniu, budowie i utrzymaniu zaawansowanych jednostek pływających, kontynuuje prace nad innowacjami w technologii okrętów podwodnych. Obecnie prowadzone są liczne projekty badawczo-rozwojowe, które mają na celu dalsze zwiększenie zdolności operacyjnych jednostek typu S-80.

W przyszłości Navantia planuje wprowadzenie nowych technologii, takich jak integracja zaawansowanego uzbrojenia, nowoczesnych dronów i bezzałogowych pojazdów podwodnych (UUV), a także zastosowanie nowej generacji baterii litowo-jonowych (LIB) w hybrydowych systemach napędowych. Te innowacje pozwolą na utrzymanie konkurencyjności okrętów podwodnych Navantii na światowym rynku oraz zapewnią ich długotrwałą gotowość operacyjną.

• Jakie konkretne technologie i know-how Navantia planuje przekazać polskiemu przemysłowi w ramach programu Orka?

Navantia oferuje kompleksową i zaufaną propozycję, która obejmuje transfer światowej klasy technologii i know-how w każdym aspekcie realizacji złożonych programów morskich. Oferta ta dotyczy projektowania, budowy, integracji systemów oraz wsparcia serwisowego (ISS). Kluczowym elementem propozycji jest elastyczność, dzięki której możliwe jest dostosowanie rozwiązań do specyficznych potrzeb polskiego przemysłu obronnego.

Navantia jest gotowa działać w różnych rolach – od głównego wykonawcy po sojusznika w ramach konsorcjum czy podwykonawcę, oferując rozwiązania „pod klucz” lub różne scenariusze transferu technologii (ToT). Celem jest maksymalizacja udziału polskiego przemysłu w łańcuchu dostaw, poprzez identyfikację i kwalifikację lokalnych dostawców oraz przeniesienie zarządzania łańcuchem dostaw do polskiej stoczni, co zapewni długoterminowe korzyści dla polskiej gospodarki i zdolności obronnych kraju.

• Jakie są możliwości i korzyści dla polskich przedsiębiorstw wynikające z włączenia ich do łańcucha dostaw programu Orka?

Polskie przedsiębiorstwa mają szansę skorzystać z unikalnych możliwości, jakie niesie ze sobą udział w programie Orka, w tym z efektu skali wynikającego z międzynarodowej współpracy w ramach globalnego łańcucha dostaw Navantii. Włączenie polskich firm do tego łańcucha oznacza nie tylko korzyści ekonomiczne, ale także rozwój technologiczny i podniesienie kompetencji, co przełoży się na zwiększenie konkurencyjności na rynku międzynarodowym.

Dzień Przemysłu, który odbył się w maju roku, o czym pisaliśmy na łamach naszego portalu, potwierdził, że Polska dysponuje silną i nowoczesną bazą przemysłową, gotową do współpracy przy realizacji tak złożonych projektów jak program Orka. Docelowo, lokalna stocznia ma stać się głównym centrum wsparcia operacyjnego i konserwacyjnego dla przyszłych okrętów podwodnych, współpracując ściśle z Marynarką Wojenną RP oraz wyznaczonymi partnerami przemysłowymi. To długoterminowe zaangażowanie zapewni Polsce niezależność operacyjną i zdolność do samodzielnego utrzymania swoich sił morskich na najwyższym poziomie gotowości bojowej.

Dziękuję serdecznie za poświęcony czas i cenne informacje, Panie Valea.

• Pomyślne zakończenie testów systemu AIP dla okrętów podwodnych typu S-80
• Navantia i Dzień Przemysłu w Gdyni: współpraca dla przemysłu okrętowego
• Lockheed Martin i Navantia odnawiają umowę o współpracy
• Hiszpańska Orka dla Marynarki Wojennej
• Program Orka po Hiszpańsku