Newsletter Subscribe
Enter your email address below and subscribe to our newsletter
PARTNERZY PORTALU
PARTNERZY PORTALU
Strategiczne fundamenty bezpieczeństwa morskiego [ANALIZA]
W obliczu rosnących zagrożeń dla bezpieczeństwa morskiego, infrastruktura krytyczna stanowi ostoje stabilności dla państw i gospodarek na całym świecie. Odpowiednio zabezpieczona infrastruktura energetyczna, komunikacyjna i logistyczna jest kluczowa dla operacyjności sił zbrojnych oraz utrzymania ciągłości globalnego handlu.
W artykule
W niniejszej analizie przedstawiamy, jak zintegrowane podejście do ochrony tych strategicznych zasobów wpływa na skuteczność działań obronnych i zapewnienie bezpieczeństwa na szczeblu narodowym i międzynarodowym.
Rola infrastruktury krytycznej w kontekście bezpieczeństwa morskiego
Infrastruktura krytyczna w kontekście morskim obejmuje strategiczne aktywa, takie jak porty, stocznie, instalacje energetyczne, naftowe i gazowe, a także systemy nawigacyjne i komunikacyjne. Każdy z tych elementów ma kluczowe znaczenie dla operacji obronnych, logistycznych oraz wsparcia działalności wojskowej i cywilnej na morzu.
Porty morskie, w szczególności, są uznawane za kluczowe punkty w łańcuchach logistycznych, niezbędne do transportu wojskowego, zaopatrzenia oraz wsparcia operacji morskich. Ich ochrona przed zagrożeniami takimi jak sabotaż, ataki terrorystyczne czy działania hybrydowe jest zatem priorytetem dla zapewnienia gotowości i skuteczności operacyjnej sił zbrojnych.
Dokument podkreśla, że zarządzanie ryzykiem i ochrona tych strategicznych zasobów wymaga zintegrowanego podejścia, łączącego zarówno środki fizyczne, jak i cybernetyczne. Rozwój technologii cyfrowych i ich implementacja w morskiej infrastrukturze krytycznej stawiają nowe wyzwania w zakresie cyberbezpieczeństwa, wymagające stałej weryfikacji i dostosowania strategii ochrony.
Wprowadzenie to stanowi fundament dla dalszej analizy specyficznych zagrożeń i strategii ochrony morskiej infrastruktury krytycznej, zawsze mając na uwadze jej kluczowe znaczenie dla bezpieczeństwa narodowego i skuteczności działań wojskowych. To porty stanowią największy potencjał przeładunkowy z dostępem do wód międzynarodowych pozwalając na niezakłócony transport globalny ilości surowcowych i produktów istotnych w skali całego bilansu ogólnonarodowego. Port to także miejsce dyslokacji sił i środków umożliwiających reakcję na zmienne warunki i czynniki na morzu.
Ich unikalną cechą jest zwiększona odporność i niezależność na zmienne relacje międzypaństwowe państw graniczącymi lądowo, a mających do nich dostęp. Widać to bardzo wyraźnie w podobnie jak Bałtyk, zamkniętym basenie Morza Czarnego na tle konfrontacji Rosyjsko-Ukraińskich. Port stanowi faktyczne okno na świat i należy o tym pamiętać. Istotne uszkodzenie wrażliwych składowych infrastruktury portowej, nie tylko zmniejsza potencjał ogólnonarodowy przeładunku, ale i przez wzgląd na przemysłowy charakter dużej skali jest bardzo trudno przywracalny wiążąc na długi czas znaczne zasoby osobowo-materiałowe.
Czytaj więcej: https://portalstoczniowy.pl/polska-infrastruktura-morska-w-obliczu-kryzysu/
Ochrona portu musi być wielospektralna analizująca różne źródła od informacyjnych po fizyczne oraz wielowarstwowa obejmując podzielone strefy odpowiedzialności w stosownym dystansie. Najdalej wysuniętymi „oczami” własnymi portu są systemy umieszczone na załogowych i bezzałogowych środkach marynarki wojennej operującej w morzu „za horyzontem”. Strefę pośrednią stanowią siły i środki umieszczone w sąsiedztwie lądowym i wodnym portu przed linią horyzontu, a najbliższą strefą ochrony stanowią siły i środki umiejscowione bezpośrednio na terenie ochranianym.
Zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego: Istotna rola ochrony krytycznej infrastruktury energetycznej w globalnym systemie
Zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego podkreśla kluczowe znaczenie ochrony infrastruktury energetycznej w kontekście globalnego bezpieczeństwa i stabilności z perspektywy wojskowej.
Z punktu widzenia wojskowego, infrastruktura energetyczna, w tym instalacje naftowe i gazowe, rafinerie, magazyny paliw, a także sieci dystrybucyjne i przesyłowe, jest traktowana jako strategiczny zasób o znaczeniu operacyjnym. Jej funkcjonowanie jest krytyczne dla utrzymania zdolności operacyjnych sił zbrojnych, zarówno w warunkach pokoju, jak i w czasie konfliktów. Należy wskazać wybitną wrażliwość tej infrastruktury wynikającą z łatwopalności i wybuchowości gromadzonych w niej środków, czyniąc je nie tylko podatnymi na atak niewspółmiernie małymi środkami wobec efektu wynikającego z uwolnienia drzemiącej w nich energii, która to potrafi dokonać zniszczeń dalece wykraczających poza sam sektor ataku.
Ochrona infrastruktury energetycznej obejmuje szereg działań zapobiegawczych i reaktywnych, mających na celu zabezpieczenie jej przed potencjalnymi zagrożeniami, w tym atakami terrorystycznymi, sabotażem czy zagrożeniami cybernetycznymi. Przykładowo, zabezpieczenie instalacji naftowych na morzu przed działaniami dywersyjnymi jest równoznaczne z utrzymaniem ciągłości dostaw paliw, kluczowych dla operacji wojskowych. Istotnym jest sprawowanie ciągłego dozoru nad instalacją na całej długości odcinków wrażliwych. Istnieją rozwiązania techniczne to umożliwiające, z tym zastrzeżeniem, iż informacja o zagrożeniu znacząco wyprzedza możliwości reakcji na zagrożenie. Stąd konieczność utrzymywania w morzu zespołów nasłuchowych i uderzeniowych mogących właściwie zareagować na wykryte zagrożenie.
Z kolei, w kontekście szerszego bezpieczeństwa energetycznego, ochrona infrastruktury energetycznej ma również wymiar strategiczny, wpływający na politykę międzynarodową i relacje między państwami. Utrzymanie stabilności w dostawach energii jest ważne nie tylko dla gospodarki, ale także dla zachowania równowagi strategicznej w regionach o wysokim napięciu geopolitycznym.
Czytaj również: https://portalstoczniowy.pl/czy-terrorysci-zagroza-polskim-farmom-wiatrowym-na-baltyku/
Ochrona krytycznej infrastruktury energetycznej w sektorze morskim jest istotna nie tylko z perspektywy gospodarczej, ale również jako element wsparcia logistycznego i operacyjnego sił zbrojnych, a także jako czynnik wpływający na globalną stabilność i bezpieczeństwo.
Ochrona światowych autostrad informacyjnych: Znaczenie zabezpieczania podwodnych kabli komunikacyjnych w erze cyfrowej
Ochrona światowych autostrad informacyjnych podkreśla strategiczne znaczenie podwodnych kabli komunikacyjnych dla globalnej wymiany informacji i danych, analizując to zagadnienie z perspektywy wojskowej.
Podwodne kable komunikacyjne, często określane jako „nerwy cyfrowego świata”, są kluczowymi elementami infrastruktury telekomunikacyjnej, niezbędnymi do przepływu danych i informacji na skalę globalną. Z punktu widzenia wojskowego, te „autostrady informacyjne” stanowią zarówno zasób strategiczny, jak i potencjalny punkt krytyczny w kontekście bezpieczeństwa narodowego każdego kraju z dostępem do morza.
Zabezpieczanie tych kabli przed zagrożeniami takimi jak sabotaż, działania dywersyjne, a także ataki cybernetyczne, jest kluczowe dla utrzymania ciągłości i niezawodności komunikacji wojskowej oraz cywilnej. W czasach, gdy operacje wojskowe i wywiadowcze są coraz bardziej zależne od technologii cyfrowych, ochrona tych struktur staje się priorytetem dla zapewnienia operacyjnej przewagi i bezpieczeństwa informacyjnego.
Operacje ochronne w tym obszarze obejmują nie tylko środki fizyczne, takie jak patrole morskie czy systemy monitorowania, ale również zaawansowane rozwiązania w zakresie cyberbezpieczeństwa, mające na celu ochronę przed atakami hakerskimi i innymi formami cyberzagrożeń.
W kontekście strategicznym, utrzymanie integralności i bezpieczeństwa podwodnych kabli komunikacyjnych jest także ważne z punktu widzenia zachowania stabilności geopolitycznej, gdyż uszkodzenie lub utrata dostępu do tych struktur może mieć znaczące skutki dla równowagi sił na arenie międzynarodowej.
Ochrona podwodnych kabli komunikacyjnych w erze cyfrowej jest zadaniem o strategicznym znaczeniu, wymagającym zintegrowanego podejścia łączącego technologie, taktyki wojskowe i strategie cyberbezpieczeństwa, aby zapewnić ciągłość globalnej wymiany danych i utrzymanie bezpieczeństwa informacyjnego.
Strategiczne znaczenie ochrony portów w branży morskiej
Porty morskie, ze względu na swoje strategiczne położenie i rolę w łańcuchach dostaw, są uznawane za krytyczne węzły logistyczne w kontekście operacji wojskowych i obronności. Ich funkcjonalność ma bezpośredni wpływ na zdolności operacyjne sił zbrojnych, umożliwiając efektywny transport sprzętu, zaopatrzenia oraz personelu wojskowego.
W aspekcie obronnym, porty morskie wymagają szczególnej ochrony przed potencjalnymi zagrożeniami takimi jak ataki terrorystyczne, działania wrogich państw, sabotaż, a także przed zagrożeniami natury cybernetycznej. Ochrona ta obejmuje zastosowanie zarówno środków fizycznych, jak i elektronicznych, w tym systemów monitorowania, kontroli dostępu, a także zaawansowanych technologii cyberobrony.
Czytaj też: https://portalstoczniowy.pl/jak-bezpieczna-jest-infrastruktura-na-baltyku/
Z punktu widzenia wojskowej doktryny operacyjnej, porty są traktowane jako kluczowe punkty strategiczne, których obrona i utrzymanie funkcjonalności są niezbędne dla zapewnienia gotowości bojowej i skuteczności działań militarnych. Są one również ważnymi punktami dla operacji wsparcia i logistyki wojskowej, w tym dla operacji amfibijnych i morskich.
Ochrona portów morskich wymaga zintegrowanego podejścia, łączącego środki wojskowe, paramilitarne oraz cywilne, w celu zapewnienia skutecznej obrony przed różnorodnymi zagrożeniami. Takie podejście obejmuje również współpracę międzynarodową i koordynację działań w ramach sojuszów, takich jak NATO, dla zapewnienia bezpieczeństwa na szerszą skalę.
Podsumowanie
Ochrona infrastruktury krytycznej w sektorze morskim to złożone zadanie wymagające koordynacji środków fizycznych i cybernetycznych. Niezawodność dostaw energii, bezpieczeństwo komunikacji podwodnej oraz integralność portów morskich to fundamenty, które zapewniają gotowość operacyjną sił zbrojnych i ciągłość handlu międzynarodowego. Wyzwania te wymagają ciągłej adaptacji i współpracy na arenie międzynarodowej, co jest nieodzowne dla skutecznego zarządzania ryzykiem i ochrony narodowej.
Autor: Robert Dmochowski
Powiązane wpisy
-
Narodowe Święto Niepodległości 2025: cała Polska w biało-czerwonych barwach
Wczoraj, w blasku listopadowego świtu, Polska obudziła się w wyjątkowym nastroju. Ulice miast, miasteczek i wsi wypełniły się ludźmi, którzy – niezależnie od poglądów – wyszli, by razem oddać hołd tym, którzy przed ponad wiekiem wywalczyli wolność. 11 listopada, najważniejsze polskie święto narodowe, ponownie stało się symbolem jedności, wspólnoty i tradycji, przypominając, że mimo różnic potrafimy świętować razem to, co najcenniejsze – niepodległość.
W artykule
Obchody 11 listopada – Polska zjednoczona w bieli i czerwieni
Tegoroczne obchody miały szczególny charakter – zarówno w stolicy, jak i w miastach nadmorskich, gdzie obecność Marynarki Wojennej RP nadała im symboliczny, morski wymiar. W całym kraju rozbrzmiewały dźwięki orkiestr wojskowych, syren okrętowych i patriotycznych pieśni. W Gdańsku tłumy mieszkańców przeszły w barwnej paradzie nad Motławą, w Gdyni odbyła się uroczystość na Skwerze Kościuszki, a w Świnoujściu żołnierze 8. Flotylli Obrony Wybrzeża wraz z mieszkańcami wzięli udział w Mszy Świętej i kawaleryjskim pikniku.
Kulminacyjnym punktem obchodów pozostała Warszawa, gdzie tysiące Polaków – z prezydentem na czele – uczestniczyły w Marszu Niepodległości, który w tym roku po raz pierwszy odbył się w atmosferze pełnego spokoju i jedności.
Gdańsk – największa parada i wspólne świętowanie nad Motławą
Wczoraj w Gdańsku odbyły się jedne z najbardziej uroczystych obchodów Narodowego Święta Niepodległości w kraju. Miasto, od wieków symbol wolności i niezależności, ponownie wypełniło się biało-czerwonymi barwami. Główne wydarzenie – Parada Niepodległości – zgromadziło kilkadziesiąt tysięcy uczestników, wśród których znaleźli się mieszkańcy, harcerze, uczniowie oraz grupy rekonstrukcyjne. Kolumna wyruszyła z ulicy Podwale Staromiejskie i przeszła przez serce miasta, mijając Podmłyńską, Targ Drzewny i Długi Targ, by zakończyć marsz pod Zieloną Bramą, gdzie wspólnie odśpiewano hymn narodowy.
Tegoroczna parada miała wyjątkowy charakter – nie tylko jako manifestacja pamięci o przeszłości, lecz także jako znak społecznej jedności. Wzdłuż trasy powiewały tysiące flag, a wśród uczestników widoczne były całe rodziny z dziećmi, seniorzy, uczniowie i przedstawiciele różnych środowisk. W wydarzeniu uczestniczył także premier Donald Tusk, który w swoim wystąpieniu podkreślił, że niepodległość jest wspólnym dobrem wszystkich Polaków, niezależnie od poglądów i różnic.
Rocznica niepodległości, dzień 11 listopada, to jest cud zjednoczenia w 1918 roku, wymodlony przez naszych wieszczów – powiedział premier.
Ze sceny przemawiała również prezydent Gdańska Aleksandra Dulkiewicz, która przypomniała, że pod biało-czerwoną flagą jest miejsce dla każdego. Po oficjalnych wystąpieniach na Długim Targu rozpoczął się koncert pieśni patriotycznych, który był zwieńczeniem uroczystości w centrum miasta. Gdańsk rozświetliły biało-czerwone iluminacje, a uczestnikom rozdawano flagi i kotyliony. Atmosfera była podniosła, lecz pełna radości i wspólnoty. Gdańsk po raz kolejny pokazał, że świętowanie niepodległości może być nie tylko uroczyste, ale i obywatelskie – zakorzenione w lokalnej tożsamości, otwarte na wszystkich, którzy czują więź z Polską i jej historią.
Gdynia – serce morskich obchodów Narodowego Dnia Niepodległości
Wczoraj Gdynia, stolica polskiej Marynarki Wojennej, stała się jednym z głównych punktów obchodów Narodowego Święta Niepodległości na Pomorzu. Na Skwerze Kościuszki odbyła się uroczysta zbiórka z udziałem kompanii reprezentacyjnej, orkiestry wojskowej i załóg okrętów. W powietrzu rozbrzmiewały syreny okrętowe, a z nabrzeża powiewały bandery – symbole morskiej tradycji i dumy.
W samo południe odczytano apel pamięci, po czym delegacje złożyły wieńce pod Pomnikiem Polski Morskiej. W uroczystościach uczestniczyli marynarze, kombatanci, przedstawiciele władz samorządowych oraz mieszkańcy, którzy – jak co roku – przyszli całymi rodzinami. Na Oksywiu odprawiono mszę świętą w intencji Ojczyzny, a w Porcie Wojennym można było zwiedzić udostępnione okręty Marynarki Wojennej, w tym jednostki 3. Flotylli Okrętów.
Zgodnie z marynarskim ceremoniałem, z pokładu okrętu-muzeum ORP Błyskawica oddano salut świąteczny złożony z 21 wystrzałów armatnich – najwyższą formę wojskowych honorów, zarezerwowaną dla najważniejszych świąt państwowych i głów państw. Huk salutu rozległ się nad portem punktualnie o godzinie 14:00, przypominając, że wolność ma także swój morski dźwięk – donośny i dumny.
Gdynia od lat podtrzymuje tradycję obchodów w duchu marynarskiej dyscypliny i patriotycznego umiaru. Wczoraj również nie zabrakło momentów wzruszenia – zwłaszcza gdy orkiestra wojskowa odegrała Hymn do Bałtyku, a uczestnicy wspólnie odśpiewali Mazurek Dąbrowskiego. To miasto, w którym niepodległość pachnie solą i wiatrem, a pamięć o tych, którzy tworzyli Polskę morską, wciąż pozostaje żywa.
Sopot – świętowanie z historią w tle
Sopot, choć znany głównie z nadmorskiego spokoju i kultury, wczoraj również dołączył do wspólnego świętowania Narodowego Święta Niepodległości. Miasto udekorowano biało-czerwonymi flagami, a obchody rozpoczęły się o świcie morskim „Skokiem Niepodległości” oraz Sopockim Biegiem Niepodległości, który wystartował z molo. Następnie ulicami miasta przejechała parada zabytkowych samochodów, wozów strażackich i rowerzystów, kończąc swój przejazd przy muszli koncertowej.
W samo południe na Skwerze Kuracyjnym sopocianie wspólnie odśpiewali hymn państwowy, po czym odbył się koncert pieśni patriotycznych w wykonaniu młodych artystów z Młodzieżowego Domu Kultury. Na scenie zaprezentowały się zespoły dziecięce i młodzieżowe, a wśród publiczności panowała radosna, rodzinna atmosfera. Wieczorem w kościele św. Jerzego odprawiono mszę świętą w intencji Ojczyzny, po której uczestnicy przeszli pod Pomnik Martyrologii Mieszkańców Sopotu, gdzie odbył się apel i złożono wieńce z udziałem asysty honorowej Marynarki Wojennej RP.
Sopockie obchody, choć skromniejsze niż w Gdańsku czy Gdyni, miały wyjątkowy klimat – łączyły refleksję z radością, sport z tradycją, a sztukę z historią. W takich chwilach widać, że Święto Niepodległości to nie tylko defilady i przemarsze, lecz także wspólne gesty, pieśni i pamięć – to, co naprawdę buduje wspólnotę.
Świnoujście – marynarska duma i Kawaleryjski Piknik Niepodległości
Wczoraj Świnoujście – portowe miasto o silnych tradycjach wojskowych – stało się jednym z najbardziej widowiskowych punktów tegorocznych obchodów Narodowego Święta Niepodległości. Uroczystości rozpoczęła msza święta w Kościele Garnizonowym, po której ulicami miasta przeszedł uroczysty przemarsz z udziałem żołnierzy 8. Flotylli Obrony Wybrzeża, kompanii honorowych, orkiestry wojskowej, władz lokalnych i mieszkańców. Nad kolumną powiewały biało-czerwone flagi, a na czele niosiono wojskowe sztandary – symbol ciągłości i wierności tradycji.
Następnie pod Pomnikiem Bohaterom Walki o Niepodległość Rzeczypospolitej odbyła się oficjalna ceremonia z udziałem asysty honorowej Marynarki Wojennej RP. Złożono wieńce, oddano salwę honorową, a orkiestra wojskowa wykonała wiązankę pieśni patriotycznych. Wśród uczestników panował nastrój skupienia i dumy – marynarze, harcerze i mieszkańcy wspólnie oddali hołd tym, którzy walczyli o wolną Polskę.
Kulminacyjnym punktem obchodów był Kawaleryjski Piknik Niepodległości, zorganizowany przez żołnierzy 8. FOW. Wydarzenie odbyło się w duchu rodzinnego święta – z pokazami sprzętu wojskowego, przejażdżkami konnymi, rekonstrukcjami i wspólnym biesiadowaniem. Piknik przyciągnął tłumy mieszkańców i turystów, a jego atmosferę najlepiej oddał wpis Marynarki Wojennej RP:
Dziękujemy wszystkim uczestnikom za wspólne świętowanie i niezwykłą atmosferę!
Ten żywy obraz wspólnoty – żołnierzy, dzieci i rodzin – stał się symbolicznym podsumowaniem całego dnia: niepodległość można świętować z powagą, ale i radością, w duchu wspólnoty i wdzięczności wobec historii.
Warszawa – kulminacyjny moment obchodów narodowych
Wczoraj Warszawa, jak co roku, ponownie stała się sercem Polski – miejscem, w którym symbolicznie spotkały się wszystkie pokolenia, poglądy i tradycje. To tu, w stolicy, odbyły się centralne uroczystości Narodowego Święta Niepodległości, stanowiące kulminacyjny punkt obchodów w całym kraju. Na Placu Marszałka Józefa Piłsudskiego zgromadzili się mieszkańcy stolicy, przedstawiciele władz państwowych, wojska oraz liczne delegacje z całej Polski.
W południe, w asyście kompanii reprezentacyjnej Wojska Polskiego, odbyła się uroczysta zmiana warty przy Grobie Nieznanego Żołnierza. Prezydent Karol Nawrocki w swoim wystąpieniu przypomniał, że niepodległość nie jest dana raz na zawsze, lecz wymaga codziennej troski i pracy.
Wolność nie jest stanem, który można zachować bez wysiłku. Wolność wymaga ofiary, mądrości i jedności – niezależnie od różnic, które dzielą nas na co dzień” – mówił.
W jego przemówieniu wybrzmiała myśl o potrzebie wspólnoty i odpowiedzialności za państwo – słowa szczególnie aktualne w czasach napięć międzynarodowych.
Minister obrony narodowej Władysław Kosiniak-Kamysz zwrócił z kolei uwagę na znaczenie służby wojskowej w utrzymaniu pokoju i suwerenności.
Współczesny patriotyzm to nie tylko pamięć o przeszłości, ale i codzienne wzmacnianie bezpieczeństwa Polski – podkreślił, odnosząc się do rosnącej roli Sił Zbrojnych RP w strukturach NATO.
Po oficjalnych uroczystościach na Placu Piłsudskiego rozpoczął się Marsz Niepodległości, który tradycyjnie wyruszył o godzinie 14:00 spod ronda Dmowskiego. Kolumna, licząca według danych policji około 120 tysięcy uczestników, przeszła Alejami Jerozolimskimi, przez Most Poniatowskiego, aż na błonia przy Stadionie Narodowym. Tegoroczny marsz przebiegł wyjątkowo spokojnie – po raz pierwszy od wielu lat nie odnotowano żadnych incydentów ani zamieszek. Jak zauważył marszałek Krzysztof Bosak, jeden z organizatorów wydarzenia, była to „najbardziej spokojna edycja marszu w historii”.
To dowód, że Polacy potrafią świętować w sposób godny, bez podziałów i agresji. Patriotyzm nie musi dzielić – może łączyć – mówił.
Tegoroczne obchody w stolicy miały wymiar wyjątkowy również z innego powodu. Po raz pierwszy od wielu lat w Marszu Niepodległości uczestniczył urzędujący Prezydent RP – Karol Nawrocki. Dotąd głowy państwa brały udział głównie w oficjalnych uroczystościach państwowych na Placu Marszałka Józefa Piłsudskiego, zachowując dystans wobec społecznego wymiaru święta. Tym razem prezydent przeszedł wśród uczestników marszu z biało-czerwoną flagą w dłoni, symbolicznie łącząc instytucję państwa z obywatelską formą świętowania. Wydarzenie to miało wymiar nie tylko historyczny, lecz także społeczny – po raz pierwszy od lat Marsz Niepodległości stał się przestrzenią wspólnoty, a nie podziału. Obecność głowy państwa podkreśliła, że patriotyzm nie jest własnością żadnej ze stron sporu politycznego, lecz wspólnym dobrem wszystkich Polaków.
11 Listopada – jedność, wspólnota i tradycja w całym kraju
Wieczorem, na błoniach Stadionu Narodowego, odbył się koncert „Niepodległa – wspólne śpiewanie”, podczas którego wybrzmiały najpiękniejsze polskie pieśni patriotyczne – od „Roty” po „Niepodległą, niepokorną”. Wystąpili artyści reprezentujący różne style muzyczne, a publiczność – kilka tysięcy osób – śpiewała wspólnie z nimi. Całość zwieńczył pokaz iluminacji i biało-czerwony spektakl dronów nad Wisłą.
Warszawa po raz pierwszy od dawna przeżyła 11 listopada w atmosferze spokoju i jedności. Bez incydentów, bez podziałów – za to z dumą, refleksją i poczuciem wspólnoty. Dla wielu uczestników był to najbardziej symboliczny moment dnia, pokazujący, że mimo różnic potrafimy razem świętować to, co dla nas najważniejsze – wolność.
Tegoroczne obchody pokazały, że Narodowe Święto Niepodległości to nie tylko data w kalendarzu, lecz żywa tradycja łącząca pokolenia. Od gór, przez Mazowsze, po Trójmiasto – wszędzie dominowało poczucie wspólnoty, dumy i narodowej ciągłości. W takich chwilach widać najpełniej, czym jest polska jedność, wspólnota i tradycja.