Wyniki działalności polskich portów morskich w pierwszej połowie 2021 roku

Wszystkie trzy główne porty polskie w ujęciu procentowym osiągnęły wzrosty na podobnym poziomie, choć największy można wskazać w Porcie Gdynia (+11,8%). W przypadku Portu Gdynia oraz Portu Szczecin-Świnoujście przeładunki w pierwszej połowie bieżącego roku były wyższe niż w analogicznym okresie roku 2019. Jedynie w Porcie Gdańsk przeładowano o 1,7 mln ton mniej niż w pierwszej połowie roku przed pandemią.

Tabela 1. Przeładunki w największych polskich portach morskich w pierwszych półroczach lat 2015-2021 [tys. ton]

W większości grup ładunkowych widać odbicie po trudnym 2020 roku. W pierwszej połowie bieżącego roku w porównaniu z analogicznym okresem roku ubiegłego przeładunki wzrosły prawie w każdej
grupie ładunkowej. Spadek odnotowano jedynie w przypadku grupy innych ładunków masowych
(-2,7%). W tej grupie ładunkowej zmniejszenie przeładunków miało miejsce w każdym z trzech
głównych portów polskich.

Tabela 2. Struktura przeładunków w Porcie Gdańsk, Porcie Gdynia i Porcie Szczecin-Świnoujście w pierwszej połowie 2021 roku [tys. ton]

W pierwszej połowie 2021 roku widać lekkie ożywienie w przeładunkach węgla, którego obrót
w wyniku pandemii w zeszłym roku znacznie spadł (ograniczenie zużycia węgla zarówno na potrzeby produkcji przemysłowej jak i energii elektrycznej). Przeładunki w grupie węgiel i koks wzrosły o 11,7% do poziomu 5 025,2 tys. ton. Ładunku tego przybyło zwłaszcza w Porcie Szczecin-Świnoujście (+35,2%). Port Gdynia także zanotował istotny wzrost (+18,0%). Z kolei w Gdańsku przeładunki nieznacznie się zmniejszyły (-0,4%).  Jednak łączne obroty uzyskane przez polskie porty w zakresie obsługi węgla
i koksu, pomimo wzrostów, pozostały na poziomie o około 26% niższym niż w pierwszej połowie 2019.

W minionym półroczu można zauważyć także ożywienie w przeładunkach paliw płynnych, co jest odzwierciedleniem powoli odbudowującego się popytu na rynku paliwowym po trudnym roku 2020. Łączny wolumen paliw płynnych obsłużonych w portach polskich wzrósł o 17,8% do poziomu 11 878,1 tys. ton. Jednak nadal wynik ten był o 9,1% niższy niż w pierwszej połowie 2019 roku.  Największy procentowy wzrost miał miejsce w Porcie Gdynia, +67,5%, tam przeładunki wyniosły 1 334,2 tys. ton.
W największym polskim porcie paliwowym, Porcie Gdańsk, przeładunki zwiększyły się o 18,7% do poziomu 7 984,2 tys. ton. W Porcie Szczecin-Świnoujście obrót tym ładunkiem pozostał na zbliżonym poziomie jak w pierwszej połowie roku ubiegłego.

W przypadku rudy, pierwsze sześć miesięcy bieżącego roku przyniosło wzrost przeładunków o 31,7% do poziomu 1 004,8 tys. ton. Obsługą tej grupy ładunkowej zajmuje się głównie Port Szczecin-Świnoujście, który w minionym półroczu zwiększył obroty w tej grupie ładunkowej o 35,0%, z kolei
w Gdańsku zanotowano spadek (-8,0%). Port Gdynia nie przeładowuje rudy.

Przeładunki drewna w pierwszej połowie 2021 roku wzrosły o 59,1% do poziomu 199,6 tys. ton. Ładunek ten obsługiwany jest głównie w dwóch portach polskich – Gdyni i Szczecinie-Świnoujściu, które zanotowały wzrosty odpowiednio o 66,4% i 49,6%.

Obroty w grupie zboża i pasze pozostały na zbliżonym poziomie jak w analogicznym okresie roku ubiegłego (+0,7%), który to był wyjątkowo dobry w odniesieniu do tej grupy ładunkowej dzięki ponadprzeciętnemu wzrostowi polskiego eksportu zboża. Utrzymanie dobrego wyniku przeładunków w tej grupie ładunkowej przez polskie porty było możliwe za sprawą wzrostu w Porcie Gdańsk, gdyż przeładunki w Szczecinie-Świnoujściu pozostały na zbliżonym poziomie. Z kolei Port Gdynia – największy port zbożowy w Polsce, a także na Bałtyku, stracił 8,5% wolumenu.

Przeładunki drobnicy zwiększyły się o 11,6% do poziomu 28 996,6 tys. ton. Największy wzrost spośród polskich portów zanotował Port Gdynia, który przeładował 7 816,6 tys. ton drobnicy, o 14,7% więcej
w porównaniu z analogicznym okresem roku 2020 oraz o 7,1% więcej niż w pierwszej połowie roku 2019.

Kontenery

W pierwszym półroczy 2021 roku porty polskie osiągnęły bardzo dobre wyniki w zakresie przeładunków kontenerów. Porty obsłużyły o 11,5% (+162 tys. TEU) kontenerów więcej niż
w analogicznym okresie 2020 roku oraz o 4,1% więcej niż w pierwszym półroczu roku 2019. Port Gdańsk oraz Port Gdynia uzyskały dwucyfrowy wzrost obrotów kontenerowych, a osiągnięte wielkości przewyższyły wartości uzyskane w roku przed pandemią. W Porcie Szczecin-Świnoujście przeładunki zwiększyły się o 7,6% w porównaniu z pierwszą połową 2020 roku. 

Największy wzrost odnotował Port Gdynia (+14,5% w porównaniu z pierwszym półroczem 2020).
W lutym Bałtycki Terminal Kontenerowy w Gdyni zyskał połączenie feederowe obsługiwane przez
Maersk, natomiast w marcu cotygodniowe połączenie między Gdynią a Wielką Brytanią uruchomił Unifeeder.  W tym samym czasie Viasea odbyła pierwsze zawinięcie do portu Gdynia w ramach nowego połączenia żeglugowego Gdynia- Oslo- Kłajpeda.

Z kolei dla Portu Gdańsk pierwsze półrocze 2021 roku przyniosło awans na pierwszą pozycję wśród największych portów kontenerowych na Bałtyku. Port Gdańsk z wynikiem 1 049 054 TEU (+10,4%
w porównaniu z pierwszą połową 2020 roku) wyprzedził Port St. Petersburg, w którym przeładunki uległy osłabieniu do poziomu 1 037 549 TEU.

Tabela 3. Przeładunki kontenerów w największych polskich portach morskich w pierwszych półroczach lat 2015-2021 [TEU]

Obsługa ładunków w technologii ro-ro

Pierwsza połowa 2021 roku przyniosła ożywienie w przewozach ro-ro. Wszystkie analizowane porty odnotowały dwucyfrowe wzrosty w obsłudze jednostek frachtowych. Łącznie porty polskie obsłużyły
o 53 717 jednostek frachtowych więcej, co przełożyło się na 14,6% wzrost rok do roku. W przypadku Portu Gdańsk i Szczecin-Świnoujście przeładunki jednostek frachtowych w pierwszej połowie 2021 roku przekroczyły wyniki osiągnięte w analogicznym okresie roku 2019.

Tabela 4. Obsługa ładunków ro-ro i samochodów osobowych w największych polskich portach w pierwszej połowie 2020 i 2021 roku [szt.]

W ujęciu procentowym największy wzrost miał miejsce w Porcie Gdańsk (+19,4% w porównaniu
z pierwsza połową 2020 roku). Z kolei w wartościach bezwzględnych największy przyrost nastąpił
w Porcie Szczecin-Świnoujście (+ 35 745 szt. w odniesieniu do pierwszej połowy 2020).

W przypadku obsługi aut osobowych łącznie porty zanotowały wzrost na poziomie 17,4%, jednak zmiana ta była zasługą dwóch portów – portu w Gdańsku i Świnoujściu. Port Gdynia z kolei odnotował spadek na poziomie 7,5%.

Pasażerowie linii promowych

Niemal 10-procentowy wzrost w obsłudze podróżnych w regularnym ruchu promowym jest wynikiem wzrostów w dwóch polskich portach – w Gdańsku i w Szczecinie -Świnoujściu, odpowiednio o 16,5%
i 15,6%. Dla obu portów liczba obsłużonych pasażerów w pierwszej połowie 2021 jest zbliżona do tej osiągniętej w pierwszej połowie roku przed pandemią. Pozytywnej zmiany w obsłudze pasażerów nie zanotował Port Gdynia. W porcie tym kolejny rok z rzędu nastąpił spadek, tym razem na poziomie 5%.  W Porcie Gdynia, obsługującym połączenie promowe do Karlskrony, przed pandemią blisko 2/3 stanowili pasażerowie podróżujący w celach turystycznych i rekreacyjnych, pozostałą część ruchu pasażerskiego stanowili kierowcy ciężarówek. Stąd obostrzenia w przemieszczaniu związane
z pandemią COVID-19 w silniejszy sposób oddziałują na wyniki Portu Gdynia w zakresie obsługi pasażerów niż w przypadku Portu w Świnoujściu, gdzie udział pasażerów podróżujących w celach turystycznych i rekreacyjnych jest mniejszy.

Tabela 5. Regularny ruch pasażerski w głównych portach polskich w pierwszej połowie 2020 i 2021 roku [pasażerowie]

Obsługa statków wycieczkowych

Zwyczajowo sezon zawinięć statków wycieczkowych w portach polskich zaczyna się w kwietniu,
a kończy w październiku. Jednakże pandemia Covid-19 i związane z nią obostrzenia oraz restrykcje wywarły negatywny wpływ na ten sektor działalności. W minionym półroczu, podobnie jak
w analogicznym okresie 2020 roku, do Portu Gdańsk oraz Portu Gdynia nie zawinęły statki wycieczkowe. Nie jest to sytuacja odosobniona, ponieważ największe porty pasażerskie i wycieczkowe na Bałtyku również nie odnotowały zawinięć wycieczkowców w ostatnim czasie (m.in. Helsinki, Tallinn). Dopiero w lipcu odbyło się pierwsze zawinięcie statku wycieczkowego do Gdańska, natomiast od sierpnia do października w Porcie Gdynia zaplanowana jest obsługa 11 jednostek. Ze względu na dynamicznie rozwijającą się sytuację pandemiczną liczba awizowanych jednostek oraz daty wpłynięcia mogą jednak ulec zmianie.

Port Szczecin-Świnoujście z kolei obsłużył 8 wycieczkowców rzecznych, o 2 więcej niż w pierwszym półroczu roku 2020, jednak ruch pasażerskich zmniejszył się o 12,2% do 360 turystów.

Tabela 6. Ruch wycieczkowy w polskich portach w pierwszej połowie 2020 i 2021 roku
[pasażerowie oraz liczba zawinięć]

Perspektywy na drugie półrocze 2021 rok

Przeładunki polskich portów w lipcu bieżącego roku napawają optymizmem. W Porcie Gdynia odnotowano 12,5% wzrost w pierwszych siedmiu miesiącach 2021 roku w porównaniu
z analogicznym okresem roku ubiegłego. Największe wzrosty odnotowano w grupach towarowych: drewno +89,9% r/r (w samym lipcu 402,3 %), ropa i przetwory naftowe +78,6% r/r (w samym lipcu 175,9 %) oraz drobnica +15,4% r/r. (w samym lipcu 19,8 %).

Port Szczecin-Świnoujście również jest na wzrostowej fali.  Porównując lipiec do lipca port przeładował o 15% więcej ładunków niż w 2020 roku.

W lipcu Port Gdańsk wybrał ofertę DCT Gdańsk, złożoną w przetargu dotyczącym dzierżawy terenów w granicach portu, które powstaną w wyniku zalądowienia obszaru morskiego. DCT Gdańsk wybuduje na zalądowionym terenie trzecie nabrzeże głębokowodne, tym samym zwiększy swoją przepustowość o połowę do 4,5 mln TEU. Rozpoczęcie budowy zostało zaplanowane na druga połowę 2022 roku.

W świnoujskim porcie w lipcu ogłoszone zostało postępowanie, którego celem jest wskazanie realizatora projektu głębokowodnego terminala kontenerowego w porcie zewnętrznym. Trzyetapowy proces ma być zakończony podpisaniem umowy do końca 2022 roku.

W Porcie Gdynia trwają odbiory techniczne publicznego terminalu promowego. Z terminalu korzystać będą Stena Line oraz Polferries. Oficjalne otwarcie terminalu zaplanowane jest na jesień 2021 roku.

Ze względu na wciąż trwającą pandemię należy być ostrożnym w prognozowaniu przeładunków w drugim półroczu 2021. Wyniki osiągnięte przez porty polskie w pierwszym półroczu nastrajają jednak optymistycznie. Jeśli sytuacja związana z pandemią nie zakłóci ponownie działalności portowej to cały rok 2021 porty mogą zakończy z wynikami zbliżonymi to tych osiągniętych w roku tuż przed pandemią, a nawet lekko większymi.

Źródło: Actia Forum Sp. z o.o