Bezpieczeństwo energetyczne Polski: Bałtyk na pierwszej linii frontu

Bałtyk odgrywa coraz większą rolę w zapewnieniu bezpieczeństwa energetycznego Polski. W obliczu zmieniających się realiów geopolitycznych oraz rosnącej zależności od importu surowców energetycznych, Morze Bałtyckie staje się kluczowym elementem strategii energetycznej kraju. Jakie wyzwania i możliwości wiążą się z tym trendem?

Czy morze pomoże? Bałtyk kluczowy dla bezpieczeństwa energetycznego Polski

Zależność energetyczna Polski od Bałtyku wynosi obecnie blisko 50%. W obliczu zmian na globalnych rynkach energetycznych i szlakach transportowych oraz napiętej sytuacji geopolitycznej, podsycanej rosyjskimi operacjami hybrydowymi w regionie, zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego staje się wyzwaniem. W najnowszym raporcie pt. „Czy morze pomoże? Bałtyk a bezpieczeństwo energetyczne Polski” autorzy przedstawiają kompleksową analizę rosnącego znaczenia Morza Bałtyckiego dla realizacji celów polityki energetycznej Polski.

Wyzwania i szanse związane z polską infrastrukturą Bałtyku

Wspólny raport dwóch think-tanków – The Opportunity: Institute for Foreign Affairs i Instytutu Polityki Energetycznej im. Ignacego Łukasiewicza, zaprezentowany 4-5 czerwca 2024 r. na konferencji „Three Seas One Opportunity: New Wave” w Gdańsku, podkreśla, że koncentracja mocy wytwórczych i infrastruktury importowej na północy kraju zwiększyła w ostatnich latach bezpieczeństwo energetyczne Polski. Jednocześnie wskazuje na potrzebę refleksji nad rosnącą zależnością energetyczną Polski od Morza Bałtyckiego, która do 2040 roku może wzrosnąć do 61%. Czy można opierać energetyczną przyszłość Polski w tak dużym stopniu na jednym kierunku?

„Akwen Bałtyku można określać mianem areny współczesnej rywalizacji skonfliktowanych stron” – zauważa jeden z autorów raportu, komandor porucznik dr hab. Rafał Miętkiewicz, profesor Akademii Marynarki Wojennej i ekspert Instytutu Polityki Energetycznej.

Zagrożenie ze strony Rosji dla takich państw, jak: Litwa, Łotwa i Estonia, czy nawet Polska, ma charakter egzystencjalny.

komandor porucznik dr hab. Rafał Miętkiewicz

Dr hab. Mariusz Ruszel, profesor Politechniki Rzeszowskiej i prezes Instytutu Polityki Energetycznej, dodaje, że bezpieczeństwo energetyczne zależy od utrzymania bezpieczeństwa i niezakłóconej żeglugi w tym regionie.

Rola Polskich portów i ich rozwój

Raport szczegółowo omawia szanse i wyzwania związane z rozwojem infrastruktury energetycznej na Bałtyku i polskim wybrzeżu, w tym morskich farm wiatrowych, terminali importowych oraz elektrowni jądrowej. Autorzy podkreślają także, że porty w Gdańsku, Gdyni, Szczecinie i Świnoujściu odgrywają kluczową rolę w dostępie do globalnych zasobów energetycznych i surowców, przynosząc budżetowi Polski łączne dochody z tytułu podatków, ceł i akcyzy od rozładowanych w portach towarów sięgające 58 mld zł.

„Zależało nam na przyjrzeniu się zależności energetycznej od Bałtyku z różnych perspektyw – strategicznej, gospodarczej, politycznej i militarnej” – podkreśla Zuzanna Nowak, dyrektor ds. analiz w The Opportunity, pomysłodawczyni raportu.

Nasze analizy pokazują, że Bałtyk mylnie postrzegany jest jako „natowskie jezioro”. To środowisko morskie nie jest w pełni bezpieczne, a sytuowanie w nim infrastruktury energetycznej kreuje podatność na różne zagrożenia.

dyrektor ds. analiz Zuzanna Nowak

Geopolityczne wyzwania i odporność infrastruktury

Raport podkreśla również, że Rosja aktywnie poszukuje środków asymetrycznych i hybrydowych, aby zrekompensować niekorzystną dla siebie sytuację strategiczną na Bałtyku. Dlatego fundamentalne znaczenie ma zwiększenie odporności infrastruktury energetycznej w ramach spójnej polityki krajowej i międzynarodowej oraz zapewnienie wielopoziomowego bezpieczeństwa – fizycznego oraz cybernetycznego.

Kluczowe jest, aby Polska i inne państwa regionu zbudowały takie relacje polityczne oraz infrastrukturę energetyczną, które w sytuacji kryzysowej umożliwią zachowanie ciągłości dostaw w oparciu o alternatywne trasy.

dr hab. Mariusz Ruszel

Kompleksowe spojrzenie na przyszłość bezpieczeństwa na Bałtyku

Raport „Czy morze pomoże? Bałtyk a bezpieczeństwo energetyczne Polski” stanowi ważny głos w dyskusji na temat przyszłości energetycznej Polski, oferując kompleksowe spojrzenie na wyzwania i możliwości związane z wykorzystaniem potencjału Morza Bałtyckiego. Analiza autorów wskazuje na potrzebę wprowadzenia spójnych strategii, które zapewnią zrównoważony rozwój infrastruktury energetycznej, minimalizując ryzyka związanego z geopolitycznymi napięciami w regionie.

Źródło: Instytut Polityki Energetycznej/MD

• Czy terroryści zagrożą polskim farmom wiatrowym na Bałtyku?
• Strategiczne znaczenie morskich farm wiatrowych dla bezpieczeństwa energetycznego