Subskrybuj nasz Newsletter!
Morze Czerwone zmienia zasady gry. Floty wojenne bezradne wobec dronów Huti
Fot. @EuropeCentral_/X
Morze Czerwone stało się laboratorium nowej generacji wojny morskiej. Ataki jemeńskich Huti zatopiły dwa masowce w wyniku czego są ofiary śmiertelne. Ale prawdziwe zagrożenie leży gdzie indziej. Światowe floty po raz kolejny udowodniły, że nie są przygotowane na erę asymetrycznych operacji z użyciem systemów bezzałogowych.
W artykule
Przypadek Eternity C i Magic Seas – atak agresji Huti w pełnej skali
6 lipca rebelianci Huti ostrzelali masowiec Magic Seas, przewożący nawozy i stalowe prefabrykaty z Chin do Turcji. Do ataku użyto co najmniej dwóch USV wypełnionych materiałami wybuchowymi. Jednostka została zaatakowana na wodach Morza Czerwonego, a cała 19-osobowa załoga ewakuowała się na pontonach i została podjęta przez przepływający masowiec, który skierował się do portu w Dżibuti. Magic Seas zatonął kilka godzin później.
Czytaj więcej: Morze Czerwone: płonący tankowiec Sounion grozi ekologiczną katastrofą
Dzień później, 7 lipca, podobny los spotkał Eternity C – masowiec pod tą samą banderą. Na jego pokładzie znajdowało się 25 osób, w tym trzech ochroniarzy. Huti użyli morskich dronów i granatników przeciwpancernych, atakując najpierw wieczorem, a następnie powtarzając uderzenie 8 lipca. Mostek i układ napędowy zostały zniszczone, część załogi skoczyła do wody. Co najmniej cztery osoby zginęły, jedenastu uznano za zaginionych. Wrak dryfował przez dwa dni, w wyniku czego 9 lipca zatonął 9 na południe od Bab al-Mandab.
Oba ataki miały miejsce na kluczowych wodach między Morzem Czerwonym a Zatoką Adeńską. Obie jednostki nie przewoziły ładunków wojskowych i nie były objęte ochroną. Jedynym powodem ataku była obecność jednostek na wodach uznawanych przez Huti za obszar działań bojowych.
Taktyka Huti: asymetria w nowoczesnym wydaniu
Ataki na Eternity C i Magic Seas nie były dziełem przypadku – to dobrze znany schemat, obserwowany już w pierwszej fazie kampanii Huti, który obecnie zyskuje nową skalę i intensywność. Miejsce incydentalnych ataków zajęły działania skoordynowane, prowadzone falowo i wymierzone w cele zlokalizowane na całym spektrum tranzytu morskiego – bez względu na banderę, port załadunku czy narodowość załogi.
Co istotne, zarówno Eternity C, jak i Magic Seas nie przewoziły ładunków o charakterze wojskowym, nie znajdowały się też pod ochroną jednostek eskortowych. Jedynym czynnikiem ryzyka była ich obecność w rejonie uznanym przez rebeliantów za „obszar celów priorytetowych” – nieformalną, niestandardową „czarną listę”, w której nie obowiązują żadne reguły.
Czytaj też: Morze Czerwone: okręty US Navy przeciwko nowym pociskom balistycznym Huti
Nie sposób nie porównać tych wydarzeń do tzw. „wojny tankowców” z lat 1984–1988 podczas wojny irańsko-irackiej, kiedy statki handlowe stawały się celem, niezależnie od flagi i kursu. Dziś jednak gra toczy się na wyższym poziomie – Huti używają technologii, które kiedyś zarezerwowane były dla państw z rozwiniętym przemysłem obronnym. Asymetria nie oznacza już prowizorki. To inżynieria strachu – zaprojektowana z myślą o dezorganizacji globalnych szlaków morskich.
Odpowiedź Zachodu: operacje bez siły odstraszania?
Po wznowieniu ataków w lipcu tego roku oczy świata znów skierowały się na koalicję morską kierowaną przez USA (Operation Prosperity Guardian) oraz europejską misję EUNAVFOR Aspides, która działa pod egidą UE.
Na papierze – pokaźne siły. W rejonie operuje kilkanaście okrętów wojennych NATO oraz państw arabskich, wyposażonych w systemy Aegis, radary dalekiego zasięgu i rakiety przechwytujące. W praktyce jednak tylko część tych jednostek została realnie rozmieszczona w newralgicznym obszarze. W chwili ataku żaden z okrętów nie znajdował się w pobliżu cieśniny Bab al-Mandab.
Czytaj również: Morze Czerwone: Pocisk Huti uderza w tankowiec z rosyjską ropą
To rodzi pytania o skuteczność obecnych misji. Czy EUNAVFOR Aspides i Prosperity Guardian to realna tarcza ochronna, czy tylko polityczna fasada? Dowódcy koalicyjni przyznają, że nie są w stanie zapewnić stałej eskorty wszystkim statkom cywilnym – brakuje zarówno jednostek, jak i uprawnień prawnych do aktywnego reagowania bez zgody państw bandery.
Koordynacja między sojusznikami pozostaje niewystarczająca. Choć celem zarówno EUNAVFOR Aspides, jak i Prosperity Guardian jest ochrona żeglugi, brak wspólnego centrum dowodzenia, jednolitych procedur i szybkiego mechanizmu reagowania sprawia, że jednostki handlowe przechodzące przez Morze Czerwone w praktyce pozostają bezbronne.
Geopolityczne tło: cieśniny w ogniu, Iran w cieniu
Choć ataków dokonują bojownicy Huti, nikt nie ma wątpliwości, że Iran pełni rolę głównego zaplecza techniczno‑logistycznego. Dostęp do technologii dronów, rakiet i systemów nawigacyjnych nie bierze się znikąd – Teheran konsekwentnie wspiera swoich jemeńskich sojuszników, traktując ich jako narzędzie presji na Zachód.
Na horyzoncie pojawia się kolejne zagrożenie: Cieśnina Ormuz, przez którą przepływa 1/5 światowego handlu ropą. Irańskie groźby jej zamknięcia to klasyczna strategia „eskalacji kontrolowanej”, której celem jest rozciągnięcie zachodnich sił morskich na dwa równoległe fronty – Morze Czerwone i Zatokę Perską. Moskwa i Pekin przyglądają się uważnie – im większy chaos, tym łatwiej osłabić pozycję USA jako gwaranta bezpieczeństwa szlaków morskich.
Przyszłość flot wojennych: drony kontra stalowe kolosy
Wojna na Morzu Czerwonym to laboratorium nowych realiów morskich. Tradycyjne jednostki – fregaty, niszczyciele, a nawet lotniskowce – coraz częściej okazują się zbyt kosztowne, zbyt wolne i zbyt łatwe do trafienia. Huti udowodnili, że wystarczy kilka milionów dolarów, by unieruchomić okręt wart kilkaset milionów.
Czytaj też: „Tata czy Mama?” – rzecz o okrętach podwodnych i fregatach
Dla Rosji – która właśnie żegna się ze swoim jedynym lotniskowcem – to potwierdzenie, że era wielkich okrętów dobiega końca. Dla USA i NATO – to sygnał, że inwestycje muszą iść w stronę bezzałogowych systemów nawodnych i powietrznych, mobilnych środków rażenia i zintegrowanej świadomości sytuacyjnej. Morze przestaje być wyłącznie przestrzenią stali – staje się środowiskiem dla systemów, które widzą, reagują i atakują szybciej niż tradycyjne okręty.
Wojny morskie się nie kończą – one się zaczynają
I teraz zaczyna się poważna rozmowa. Wiem, że niektórzy – zwłaszcza ci, którzy tysiące razy przechodzili przez pokłady i mostki okrętów wojennych na których służyli – mogą z tą diagnozą się nie zgodzić. Powiedzą: „okręty nie odchodzą do lamusa”, „floty wojenne to nadal fundament bezpieczeństwa”. I będą mieć rację.
Ale sens floty wojennej nie leży już wyłącznie w sile ognia ani wielkości okrętu. Dziś liczy się coś więcej – zdolność do integracji, współpracy i adaptacji. W świecie, gdzie dron kamikadze może zatopić masowiec, a cyberatak sparaliżować port, potęga floty nie mierzy się liczbą „luf” – tylko odpornością systemu.
Nie chodzi o to, by rezygnować z klasycznych okrętów wojennych. Chodzi o to, by dać im drugie życie – w realiach współczesnego pola walki na morzu, gdzie technologia decyduje o przeżyciu, a synergia drona i okrętu staje się nowym standardem.
Bo morze nie znosi stagnacji. A historia pokazuje, że kto przegapi moment zmiany – pozostanie w tyle wobec nowych zagrożeń.
Morze zmienia reguły gry – ale nie zmienia sensu flot wojennych
Nie czas teraz na uleganie złudzeniom. To nie drony są końcem epoki okrętów – to ostrzeżenie, że epoka ta wymaga nowej definicji.
Okręty wojenne nie znikną z mórz i oceanów, tak jak nie zniknęły czołgi z pola walki mimo narodzin artylerii. Zmieni się ich rola, zmieni się forma – ale nie potrzeba. Nawet najskuteczniejszy bezzałogowiec potrzebuje sensora, wsparcia sieciowego, tarczy i dłoni gotowej nacisnąć przycisk w odpowiednim momencie. To wszystko mogą zapewnić nowoczesne jednostki nawodne i podwodne – jeśli będą zaprojektowane z myślą o przyszłości, nie o kompromisach budżetowych.
Każdy nowy okręt – fregata, niszczyciel, czy okręt podwodny – powinien być dziś nie tylko platformą do przenoszenia uzbrojenia, ale nośnikiem systemów rozpoznania, środków walki radioelektronicznej, sieciocentrycznej kontroli pola walki. Zdolność przetrwania nie zależy już tylko od grubości kadłuba – ale od szybkości adaptacji i integracji z rojem dronów, laserów i systemów wspomaganych sztuczną inteligencją.
Czytaj też: „Tata czy Mama?” – Suplement
Wojna na Morzu Czerwonym przypomina nam brutalnie, że flota wojenna nie może być tylko obecna – musi być gotowa. Gotowa do działania w środowisku nasyconym zagrożeniami, gotowa do obrony nie tylko przed rakietą, ale przed cyfrowym uderzeniem.
Zatem tak - przyszłość wojny morskiej może już nie należeć do potężnych lotniskowców sunących po horyzoncie niczym mityczne bestie. Nie oznacza to jednak, że przestaniemy ich potrzebować. Po prostu będą inne – bardziej zintegrowane.
I co najważniejsze – one już są potrzebne, bardziej niż kiedykolwiek wcześniej.
Autor: Mariusz Dasiewicz
Subskrybuj nasz newsletter!
O nas
Portal Stoczniowy to branżowy serwis informacyjny o przemyśle stoczniowym i marynarkach wojennych, a także innych tematach związanych z szeroko pojętym morzem.
Portal Stoczniowy 2022 | Wszystkie Prawa Zastrzeżone. Portal Stoczniowy chroni prywatność i dane osobowe swoich pracowników, klientów i kontrahentów. W serwisie wdrożone zostały procedury dotyczące przetwarzania danych osobowych oraz stosowane są jednolite zasady, zapewniające najwyższy stopień ich ochrony.