Kierunki rozwoju zdolności Sił Morskich RP [część 13]

Postępująca globalizacja i zmiana wzorców relacji między państwami w ostatnich dekadach zwiększyła gospodarcze znaczenie Bałtyku dla Polski. Uzależniła bowiem w dużym stopniu postęp cywilizacyjny i bezpieczeństwo RP od jakości i skali integracji z morskimi szlakami wymiany gospodarczej (żegluga morska) oraz z regionalnymi kręgami integracyjnymi w Europie.

Polska nie stanie się wystarczająco silnym państwem bez integracji ze światową strukturą surowcowo-energetyczną, technologiczną czy przemysłowo-handlową. Jej najważniejsze centra połączone są systemem globalnych szlaków żeglugowych. Z ekonomicznego punktu widzenia nie ma dla Polski rozsądnej alternatywy wobec dążenia do rozwoju wymiany handlowej, prowadzonej w zrównoważony geograficznie sposób, ze wszystkimi kontynentami drogą morską. Spowoduje to konieczność dokonania stosownych zmian w polityce bezpieczeństwa morskiego RP. Wymagać też będzie budowy nowych zdolności sił morskich do ochrony gospodarczych interesów państwa w rozszerzonym zakresie oraz rozbudowy infrastruktury portowej.

Szacuje się, że wskaźnik zależności gospodarki krajowej od eksportu powinien wzrosnąć do ok. 60 proc., aby mogła ona efektywnie zintegrować się ze światowym systemem gospodarczym i zapewniać sobie długoterminowy rozwój.

W kwestii transportu surowców energetycznych Polska powinna zmierzać do osiągnięcia pozycji regionalnego hubu energetycznego (głównego węzła morskiego). Planowana rozbudowa możliwości przeładunkowych terminala LNG w  Świnoujściu do co najmniej 7,5 mld m³ gazu rocznie, o blisko 50 proc. w stosunku do obecnej pojemności, pokazuje docelowe kierunki rozwoju nowych dróg dla surowców energetycznych.

Dalsza dywersyfikacja dostaw surowców energetycznych będzie realna w  przypadku realizacji planowanej budowy podmorskich rurociągów umożliwiających pozyskiwanie gazu z Norwegii i Danii oraz rozwoju infrastruktury przesyłowej ropy naftowej, głównie tej sprowadzanej drogą morską. Naftoport w Gdańsku może stać się kluczowym elementem nowej infrastruktury, ważnym dla zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego Polski i części Europy Środkowej. Z tej perspektywy istotne będzie także polskie górnictwo morskie, którego znaczenie będzie wzrastać.

Krajowe koncerny elektroenergetyczne zaplanowały budowę na Bałtyku morskich farm wiatrowych produkujących energię elektryczną, o mocach wytwórczych odpowiadających dużym lądowym elektrowniom konwencjonalnym. Przedsięwzięcia powiązane z morskim aspektem polskiego bezpieczeństwa energetycznego powinny być ochraniane lub osłaniane przez SM RP na wszystkich etapach realizacji.

W przemyśle okrętowym konieczna jest racjonalna i pragmatyczna rewitalizacja części jego komponentów. Szacuje się, że po jej przeprowadzeniu,w latach 2016–2026 wielkość zamówień tego sektora gospodarki morskiej mogłaby osiągnąć poziom 25 mld zł. Zgodnie z założeniami Ustawy o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych, branża ta może zwiększyć liczbę osób w niej zatrudnionych nawet o 5–7 tysięcy, czyli o około 1/3 obecnie pracujących. Przyjmuje się, że każde miejsce w przemyśle stoczniowym generuje około 7 miejsc pracy w innych sektorach gospodarki. Należy pamiętać, że sektor stoczniowy to nie tylko produkcja jednostek pływających, ale także budowa elementów innego rodzaju infrastruktury morskiej, w tym np. konstrukcji dla farm wiatrowych czy platform wiertniczych.

Ważnym aspektem funkcjonowania stoczniowej gałęzi gospodarki jest budowa i  utrzymanie potencjału sił okrętowych MW RP. Powinna ona odbywać się z możliwie dużym wykorzystaniem polskich zakładów, przy zastrzeżeniu, że będą one w stanie dostarczyć okręty odpowiadające współczesnym wymogom i standardom. Zachowanie zdolności produkcyjnych i remontowych dla MW RP w polskich stoczniach, stanowi istotny element bezpieczeństwa morskiego państwa.

Polska powinna dążyć do odzyskania pełni praw żeglugowych przysługujących jej na mocy Konwencji o prawie morza w Cieśninie Piławskiej i rosyjskiej części Zalewu Wiślanego. Alternatywą jest realizacja projektu przekopania Mierzei Wiślanej. Wymaga on jednak pragmatycznego rozważenia bilansu kosztów inwestycji w stosunku do możliwych do uzyskania korzyści.

Ważną gałęzią polskiej gospodarki morskiej jest rybołówstwo morskie i przemysł rybny. Dziedziny te powinny być w  sposób racjonalny odbudowywane i  rozwijane. Ich produkty posiadają strategiczne znaczenie dla bezpieczeństwa żywnościowego kraju. SM RP powinny ochraniać i zabezpieczać interesy rybołówstwa, szczególnie na akwenach podległych polskiej jurysdykcji.

Istotnym przedsięwzięciem dla ogółu polskiej gospodarki morskiej jest kontynuowanie oczyszczania Bałtyku z materiałów niebezpiecznych, pozostających na jego dnie od czasu toczonych w przeszłości wojen oraz w wyniku świadomego zatapiania w morzu broni chemicznej. Działania w tym zakresie są stałą domeną SM RP.

Źródło: Strategiczna Koncepcja Bezpieczeństwa Morskiego RP