Malta pod presją. Spór o statek Conscience i atak OWA-UAV

Gdy świat patrzy na wschodnią część Morza Śródziemnego z niepokojem, organizacja pozarządowa Freedom Flotilla Coalition oskarża Maltę o blokowanie dostępu do statku humanitarnego Conscience, który został zaatakowany przez powietrzne systemy bezzałogowe (OWA-UAV). Sprawa ujawnia więcej niż tylko spór proceduralny – to kolejna odsłona walki o możliwość udzielenia pomocy w zamkniętej Strefie Gazy.

Freedom Flotilla Coalition i misja statku Conscience

Międzynarodowa organizacja pozarządowa Freedom Flotilla Coalition oskarżyła Maltę o utrudnianie dostępu do statku Conscience, który miał wypłynąć do Gazy z pomocą humanitarną. Jednostka została zaatakowana przez dwa bezzałogowe statki powietrzne (OWA-UAV) w nocy z 1 na 2 maja, gdy znajdowała się około 14 mil morskich na północny wschód od Malty, poza jej wodami terytorialnymi. W wyniku ataku doszło do rozległych uszkodzeń w części dziobowej, wystąpiła awaria zasilania oraz pożar, który przez kilka godzin próbowano ugasić.

Według informacji opublikowanej przez Freedom Flotilla Coalition w oficjalnym komunikacie z 4 maja, cztery osoby na pokładzie statku Conscience odniosły obrażenia w wyniku ataku dronów – w tym poparzenia. Reuters, który jako pierwszy podał te informacje, powołał się właśnie na to źródło. W kolejnych wypowiedziach organizacji kwestia obrażeń nie została ponownie podjęta, co mogło przyczynić się do niejasności w relacjach medialnych.

Jednocześnie w mediach społecznościowych – m.in. na platformie X, opatrzonym zdjęciami uszkodzonego statku – pojawiły się relacje twierdzące, że żadna z osób nie została ranna. Na moment publikacji nie przedstawiono niezależnego potwierdzenia stanu zdrowia załogi i pasażerów przez stronę trzecią.

Jak podkreśla organizacja, celem misji było przetransportowanie żywności i lekarstw do Gazy. Przed planowanym wypłynięciem jednostka miała zabrać na pokład około 30 międzynarodowych aktywistów.

Charakter ataku i kontrowersje wokół bezzałogowych OWA-UAV

Użycie OWA-UAV, potwierdzone przez kilka niezależnych relacji, rodzi pytania o charakter incydentu. Wykorzystanie tej klasy uzbrojenia może sugerować intencjonalne uderzenie w kadłub jednostki cywilnej i świadome naruszenie prawa międzynarodowego, niezależnie od tożsamości sprawcy.

Władze Malty stanowczo zaprzeczyły, jakoby blokowały dostęp do statku. Premier Robert Abela podkreślił, że Malta oferuje pomoc, jednak kapitan Conscience miał odmówić wpuszczenia na pokład zarówno policyjnych inspektorów, jak i rzeczoznawcy mającego ocenić stan jednostki. Według premiera, dopóki nie zostanie jednoznacznie potwierdzone, że ładunek jest wyłącznie humanitarny, nie można udzielić dalszej pomocy technicznej.

Równocześnie rząd Malty podkreślił, że w chwili ataku natychmiast wysłano w rejon zdarzenia holownik, który pomógł ugasić pożar na jednostce.

Międzynarodowy kontekst i echo wydarzeń z przeszłości

Freedom Flotilla Coalition jednoznacznie wskazuje Izrael jako odpowiedzialnego za atak dronów, choć jak dotąd władze tego państwa nie wydały żadnego komentarza w tej sprawie. Sprawa budzi tym większe emocje, że przypomina dramatyczne wydarzenia z 2010 roku, kiedy to izraelskie siły zbrojne przechwyciły statek z pomocą dla Gazy, a w wyniku akcji zginęło dziewięciu aktywistów.

Tym razem, według relacji NGO, wolontariusze z 13 krajów próbowali dostać się na pokład Conscience z Malty 3–4 maja, lecz zostali zawróceni przez maltańskie wojsko, które zagroziło im aresztem.

Hamas w swoim komunikacie nazwał atak „piractwem” i „terroryzmem państwowym”, co nadaje całej sprawie wymiar polityczno-militarny.

Z drugiej zaś strony – na platformie X – pojawiają się głosy podważające możliwość przeprowadzenia tego ataku przez Izrael ze względów technicznych. W jednej z analiz wskazano, że dystans z południowego wybrzeża Izraela do miejsca ataku na Conscience wynosi około 2000 km. Tymczasem zasięg izraelskich systemów klasy loitering munition jest znacznie mniejszy:

• IAI Harpy – do 500 km, maksymalnie 3 godziny lotu,
• IAI Harop – do 1000 km, do 6 godzin lotu,
• Orbiter 1K – 150 km, mniej niż 3 godziny,
• SkyStriker – do 150 km, maksymalnie 10 godzin (w najnowszych wariantach).

W analizie tej podkreślono, że nawet zakładając hipotetyczne odpalenie dronów z izraelskiego samolotu transportowego, jak C-130 Hercules, około siedmiu godzin przed uderzeniem, żaden z tych bezzałogowców nie miałby wystarczającego zasięgu ani zdolności do utrzymania się w powietrzu przez tak długi czas. W związku z tym wysunięto tezę, że bardziej prawdopodobnym źródłem ataku na statek Conscience mogły być podmioty działające z terytorium Libii lub innej bliższej lokalizacji w basenie Morza Śródziemnego.

Co dalej ze statkiem Conscience?

Obecnie uszkodzony statek przebywa w wodach międzynarodowych, czekając na możliwość naprawy. Jeżeli ładunek zostanie oficjalnie uznany za wyłącznie humanitarny, Malta ma umożliwić przeprowadzenie naprawy, co pozwoli kontynuować rejs do Strefy Gazy.

W tle pojawia się jednak pytanie, czy tego rodzaju inicjatywy – mimo szlachetnych intencji – nie będą coraz częściej obiektem działań militarnych lub politycznych nacisków. Nawet jeśli ich celem pozostaje wyłącznie ratowanie ludzkiego życia.

Autor: Mariusz Dasiewicz/X

• Drony jako groźba dla infrastruktury krytycznej [WYWIAD]