Rekomendacje na rzecz rozwoju Sił Morskich RP [część 16]

W celu skutecznej realizacji pozamilitarnych funkcji przez Siły Morskie RP niezbędne jest zorganizowanie właściwego współdziałania pomiędzy tworzącymi je komponentami podległymi różnym ministerstwom i instytucjom. Dotyczy to również wypracowania i praktycznego sprawdzenia szczegółowych procedur regulujących postępowanie w różnych sytuacjach, z użyciem uzbrojenia włącznie.

W tym kontekście, zasadnicze działania władz i wszystkich podmiotów państwa, posiadających kompetencje w obszarze bezpieczeństwa morskiego, powinny być ukierunkowane na przekształcenie Polski z kraju nadbrzeżnego w kraj morski.

W celu osiągnięcia powyższego celu rekomendowane są następujące działania:

• umożliwienie głównym portom morskim w Polsce przyjmowania statków BALTIMAX (zanurzenie 15,4 m) i usuwanie ograniczeń w rozwoju tych portów;
• połączenie portów z lądowymi i rzecznymi drogami transportowymi;
• aktywizację krajowego przemysłu stoczniowego.

W obszarze gospodarczym zadania powinny obejmować:

• odbudowę Marynarki Wojennej RP w miarę możliwości opierając się na potencjale krajowego przemysłu stoczniowego oraz polskiej myśli technicznej;
• uzyskanie wysokiego poziomu dywersyfikacji dostaw surowców energetycznych;
• zrównoważone wykorzystanie potencjału polskich obszarów morskich dla potrzeb wszystkich sektorów gospodarki, w tym morskiej energetyki wiatrowej;
• promocję polskiej gospodarki morskiej.

Zadania na rzecz koordynacji działań na poziomie państwa powinny zawierać:

• współdziałanie międzyresortowe na rzecz uporządkowania spraw morskich;
• uregulowanie kwestii spornych obszarów morskich;
• tworzenie warunków do rozwoju polskiej floty handlowej;
• tworzenie warunków do działalności dla podmiotów należących do niepublicznego sektora bezpieczeństwa i ochrony statków i infrastruktury (poza terytorium RP);
• zwiększenie poziomu wiedzy, świadomości morskiej społeczeństwa i promowanie elementów edukacji morskiej.

Rekomendacje dla Morskiego Oddziału Straży Granicznej (wyspecjalizowanej jednostki SG)

Konieczne jest powiększenie potencjału MO SG w obszarze monitorowania i patrolowania akwenów podległych polskiej jurysdykcji. W celu zapewnienia przez tę formację skutecznej ochrony granicy państwa, ochrony interesów gospodarczych, bezpieczeństwa na polskich obszarach morskich i sprawowania nadzoru nad przestrzeganiem przepisów przez statki, wskazane jest:

• doposażenie MO SG w dwie wielozadaniowe, pełnomorskie jednostki pływające;
• zapewnienie środków finansowych na utrzymanie i rozwój Zautomatyzowanego Systemu Radarowego Nadzoru (ZSRN) polskich obszarów morskich;
• zapewnienie właściwej infrastruktury portowej dla jednostek pływających MO SG w miejscowościach Świnoujście i Stara Pasłęka;
• doposażenie oddziału w dwusilnikowy samolot patrolowy i śmigłowiec;
• stworzenie warunków prawnych umożliwiających wykorzystanie systemów bezzałogowych (w odniesieniu do MO SG i pozostałych komponentów SM RP).

Rekomendacje dla Morskiej Służby Poszukiwania i Ratownictwa (SAR)

Niezbędne jest wypracowanie systemu współdziałania SAR z lądowymi jednostkami organizacyjnymi w akcjach poszukiwawczych i ratowniczych na morzu terytorialnym, w wyłącznej strefie ekonomicznej i obszarze odpowiedzialności za poszukiwanie i ratownictwo. W 2016 r. wprowadzono odpowiednie unormowania do nowej ustawy z dn. 10 czerwca 2016 r. o działaniach antyterrorystycznych. Takie rozwiązania należy wprowadzić w odniesieniu do działalności wszystkich służb odpowiedzialnych za ratownictwo na morzu. Niezbędne jest podjęcie strategicznych rozwiązań przez ministrów właściwych do spraw gospodarki morskiej, obrony narodowej, spraw wewnętrznych oraz zdrowia.

Konieczne jest również pozyskanie nowego, wielozadaniowego, specjalistycznego statku do przeciwdziałania różnorodnym zagrożeniom na morzu, realizującego funkcje holowania awaryjnego uszkodzonych statków, asysty ratowniczej, gaszenia pożarów na statkach, zwalczania zagrożeń olejowych i chemicznych na morzu, a także poszukiwania i ratowania rozbitków, udzielania im pomocy medycznej, pełnienia funkcji ośrodka koordynacyjnego w przypadku masowych akcji ratowniczych oraz w każdej innej sytuacji kryzysowej na morzu.

Rekomendacje dla organów administracji morskiej

Jako priorytetowe zadanie dla polskiej administracji morskiej należy uznać możliwie szybkie sporządzenie planu zagospodarowania przestrzennego polskich obszarów morskich oraz jego oddziaływania na środowisko. Zgodnie z przyjętym harmonogramem powinien on zostać wykonany najpóźniej do końca października 2019 r.

Rekomendacje dla systemu reagowania kryzysowego

W zakresie bezpieczeństwa morskiego należy zwrócić szczególną uwagę na zagadnienia ochrony infrastruktury portów morskich uznawanej za krytyczną, w szczególności instalacji gazoportu LNG w  Świnoujściu, instalacji przeładunkowych, zbiorników paliw, urządzeń remontowych oraz systemów teleinformatycznych służących zarządzaniu ruchem i  ochronie przestrzeni portowej. Z tego względu należy położyć nacisk na tworzenie warunków umożliwiających komórkom organizacyjnym, właściwym w sprawach zarządzania kryzysowego w urzędach wojewódzkich, optymalną realizację zadań dotyczących zarządzania kryzysowego, w szczególności związanych z ochroną infrastruktury krytycznej. Należy zaliczyć do niej obiekty szczególnie ważne dla bezpieczeństwa i obronności państwa oraz instalacje zarządzane przez przedsiębiorców o szczególnym znaczeniu gospodarczo-obronnym, które są usytuowane na obszarze województw nadmorskich.

Potrzeba podjęcia wskazanych wyżej działań wynika również z potencjalnego funkcjonalnego powiązania infrastruktury portowej i obiektów szczególnie ważnych dla bezpieczeństwa i obronności, usytuowanych poza strefą przybrzeżną dla realizacji zadań HNS na rzecz wojsk sojuszniczych przybywających drogą morską.

Tego rodzaju specyfika województw nadmorskich powinna być odzwierciedlona w działaniach podejmowanych w ramach planowania cywilnego (plany zarządzania kryzysowego, przygotowanie struktur, utrzymywanie zasobów i  baz danych, zdolność odtwarzania zniszczonej lub uszkodzonej infrastruktury, spójność planistyczna). Jednocześnie odmienna charakterystyka zadań w  wyżej wskazanych województwach powinna zostać uwzględniona w  strukturze i  wyposażeniu komórek organizacyjnych właściwych w  sprawach zarządzania kryzysowego (ZK) na szczeblu wojewódzkim, a ewentualnie – w zależności od lokalizacji infrastruktury krytycznej – również na poziomie powiatowym.

Źródło: Strategiczna Koncepcja Bezpieczeństwa Morskiego