Siły Morskie w kontekście polityczno-militarnym [część 7]

Marynarka Wojenna RP – stan obecny

Marynarka Wojenna RP posiada w swoich strukturach: 3. Flotyllę Okrętów (3FO) w Gdyni, 8. Flotyllę Obrony Wybrzeża (8FOW) w Świnoujściu oraz Biuro Hydrograficzne MW w Gdyni. W Siłach Powietrznych funkcjonuje Gdyńska Brygada Lotnictwa MW. MW RP posiada ponadto jednostki brzegowe składające się z jednostek bojowych oraz wsparcia i zabezpieczenia działań sił okrętowych i lotnictwa morskiego.

Biuro Hydrograficzne MW RP, we współpracy z dyrektorami Urzędów Morskich oraz innymi podmiotami, wykonuje zadania służby hydrograficznej związane z prowadzeniem, koordynowaniem i nadzorowaniem prac w zakresie hydrografii i kartografii morskiej, publikacji i informacji nautycznych.

Struktura dowodzenia siłami Marynarki Wojennej RP obejmuje:

• Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych (DG RSZ) z  wchodzącym w  jego skład Inspektoratem Marynarki Wojennej (IMW), który odpowiada za realizację przedsięwzięć i wykonywanie zadań w zakresie tworzenia warunków do szkolenia dowództw, sztabów i  wojsk. Ponadto, zadaniem IMW jest przygotowanie sił MW RP do działań bojowych, koordynowanie, organizowanie, sprawowanie nadzoru nad realizacją przedsięwzięć związanych z osiągnięciem zdolności operacyjnych w ramach programów operacyjnych. IMW monitoruje poziom wyszkolenia wojsk wydzielonych do operacji sojuszniczych, koalicyjnych, międzynarodowych oraz wykonywania zadań osłony strategicznej, a także do udziału w akcjach ratowniczych, likwidacji skutków awarii, katastrof i klęsk żywiołowych. Realizuje zadania wynikające z funkcji gestora uzbrojenia i sprzętu wojskowego w zakresie MW RP. Sprawuje merytoryczny nadzór nad związkami taktycznymi MW RP oraz Biurem Hydrograficznym Marynarki Wojennej.
• Centrum Operacji Morskich – Dowództwo Komponentu Morskiego (COM-DKM), które będąc jednostką podporządkowaną Dowódcy Operacyjnemu Rodzajów Sił Zbrojnych (DO RSZ), przeznaczone jest do dowodzenia w czasie pokoju, kryzysu i wojny wydzielonymi siłami MW, Wojsk Lądowych oraz Sił Powietrznych przewidzianymi do prowadzenia działań na kierunku morskim.

Do sił okrętowych MW RP, przeznaczonych do oddziaływania bojowego na przeciwnika, zalicza się:

• okręty podwodne:

– 1 t. Kilo (1986)

– 2 t. Kobben (1966–1967)

• zasadnicze nawodne okręty bojowe:

– 2 fregaty rakietowe t. OHP (1980)

– 1 korweta ZOP proj. 620 (1987)

– 3 okręty rakietowe małe proj. 660 (1992–1995)

• okręty morskiej walki minowej:

– 1 okręt dowodzenia siłami obrony przeciwminowej (pol. OPM, ang. MCM) proj. 130Z (2001)

– 2 niszczyciele min proj. 206 FM (1966–1967)

– 1 trałowiec proj. 207D (1982)

– 4 trałowce proj. 207M (1992–1994)

– 12 trałowców proj. 207P (1984–1991)

• desantowe jednostki pływające:

– 5 okrętów transportowo-minowych proj. 767 (1989–1991)

– 3 kutry transportowe proj. 716. MW RP w swoich siłach posiada również jednostki pływające wykonujące zadania wsparcia lub zabezpieczenia bojowego działań, do których zalicza się:

• jednostki pomocnicze:

– 1 okręt szkolny (1988)

– 1 żaglowiec szkolny (1982)

– 2 okręty rozpoznania radioelektronicznego (1975)

– 2 okręty hydrograficzne (1982)

– okręty ratownicze (1974–1987)

– 2 pływające stacje demagnetyzacyjne (1971–1972)

– 1 zbiornikowiec paliwowy (1991)

• bazowe środki pływające:

– holowniki

– motorówki transportowe

– kuter

– poławiacz torped

– kuter hydrograficzny

– motorówka hydrograficzna

– barki paliwowe bez napędu

– jachty pełnomorskie i zatokowe

Jednostki brzegowe MW RP składają się z jednostek bojowych oraz jednostek wsparcia i zabezpieczenia działań sił okrętowych i lotnictwa morskiego. Do jednostek bojowych zalicza się nadbrzeżne jednostki wyposażone w przeciwokrętowe pociski rakietowe typu ziemia-woda.

Potencjał, którym dysponuje obecnie MW RP nie jest adekwatny do zagrożeń, wyzwań i szans generowanych przez środowisko bezpieczeństwa morskiego RP, stawianych jej zadań oraz akwenów, na których mają być one realizowane. Odpowiedź na główne zagrożenie generowane w rejonie bałtyckim przez rosję wymaga zdobycia lokalnego panowania na morzu, które jest niemożliwe do osiągnięcia obecnym potencjałem ani siłami postulowanymi w przyjętym programie modernizacji MW RP.

Morskie Jednostki Wojsk Specjalnych – stan obecny

Morskie Jednostki Wojsk Specjalnych (WS) to niewielkie, elastyczne, mobilne pododdziały (Morskie Zadaniowe Zespoły Bojowe) działające z morza, na morzu lub pod jego powierzchnią. Zadania specjalne o podwyższonym poziomie ryzyka mogące wywołać skutki polityczne, wojskowe, dyplomatyczne lub gospodarcze, wykonują samodzielnie lub we współdziałaniu z innymi rodzajami sił zbrojnych. Dysponują możliwościami przerzutu drogą morską jedynie na niewielkie odległości, stąd stała potrzeba i konieczność ścisłego współdziałania z MW RP. Wymaga tego także potrzeba zachowania zdolności bojowej żołnierzy przeznaczonych do realizacji zadań rodzaju wejścia na pokład, przeszukania i zajęcia jednostki (Visit Board, Search, Seizure, VBSS). Dlatego okręty MW RP są wykorzystywane zarówno jako środki, jak i okręty bazowe na czas realizacji misji specjalnych. Z analizy potencjału, struktury, wyposażenia i dotychczasowych działań morskich jednostek specjalnych wynika, iż możliwości ich funkcjonowania zabezpieczone są w sposób właściwy. Poprawy wymaga natomiast koordynacja współpracy z innymi podmiotami SM RP, w tym przede wszystkim z MW RP.

Morski Oddział Straży Granicznej – stan obecny

Morski Oddział Straży Granicznej (MO SG) odpowiada za ochronę morskiego odcinka granicy o łącznej długości ok. 471 km, odcinka granicy lądowej z Rosją o długości 0,85 km, odcinka granicy lądowej z Niemcami o długości 168,91 km oraz realizację zadań w lotniczych przejściach granicznych: Gdańsk-Rębiechowo i  Szczecin-Goleniów. Obszar zasięgu MO SG stanowią 82 gminy leżące w strefie nadgranicznej oraz rejon gmin i powiatów, leżących poza obszarem strefy nadgranicznej, łącznie 18 proc. całkowitej długości granicy RP.

W skład MO SG wchodzi 9 placówek, którym podlega 20 przejść granicznych (18 morskich i 2 lotnicze) oraz 2 dywizjony grupujące morskie jednostki pływające SG (Kaszubski Dywizjon SG w Gdańsku – Westerplatte i Pomorski Dywizjon SG w Świnoujściu). System ochrony morskiej granicy państwa jest realizowany wielopłaszczyznowo. Podstawowym narzędziem służącym do ochrony jest Zautomatyzowany System Radarowego Nadzoru (ZSRN), pozwalający na stały nadzór nad morską granicą państwową, morzem terytorialnym i morskimi wodami wewnętrznymi poprzez wykorzystywanie stacjonarnych i  mobilnych urządzeń radiolokacyjnych i  optoelektronicznych. System stanowi platformę współdziałania SG z urzędami morskimi, administracją rybacką, MW RP i Morską Służbą Poszukiwania i Ratownictwa. Kompleksowy obraz sytuacji nawodnej wypracowany przez ZSRN jest uzupełniany informacjami o dyslokacji statków z systemów zewnętrznych. Dodatkowo prowadzone są patrole z wykorzystaniem jednostek pływających i statków powietrznych SG oraz stałe dyżury interwencyjno-pościgowych jednostek pływających w pięciu miejscach na wybrzeżu, w tym na Zalewie Wiślanym, pozwalające na niezwłoczne podejmowanie interwencji oraz wyjaśnianie zdarzeń. Utrzymywane są dyżury lotnicze statków powietrznych I Wydziału Lotniczego Zarządu Granicznego KG SG z siedzibą w Gdańsku, na rzecz działań patrolowo-rozpoznawczych.

Morska Służba Poszukiwania i Ratownictwa – stan obecny

W skład Morskiej Służby Poszukiwania i Ratownictwa (Służby SAR) wchodzi 12 Morskich Stacji Ratowniczych, wyposażonych w 11 morskich statków ratowniczych oraz 8 Brzegowych Stacji Ratowniczych i  dwie Bazy Ratownicze, w  skład których wchodzą dwa specjalistyczne statki do zwalczania zanieczyszczeń na morzu. Terytorialny zasięg działania Służby SAR obejmuje polską Strefę Odpowiedzialności SAR (Search and Rescue Region, SRR) – w zakresie ratowania życia ludzkiego oraz polską Wyłączną Strefę Ekonomiczną (Exclusive Economic Zone, EEZ) – w zakresie zwalczania zagrożeń i zanieczyszczeń na morzu. Siły i środki Służby SAR są równomiernie rozlokowane wzdłuż polskiego wybrzeża.

Źródło: Morska Służba Poszukiwania i Ratownictwa

Źródło: Strategiczna Koncepcja Bezpieczeństwa Morskiego Rzeczypospolitej Polskiej